Aangifteplicht uitgelegd voor Amsterdammers

Aangifteplicht in het strafrecht voor Amsterdam

In Amsterdam, waar incidenten zoals fietsendiefstal en tasjesroof dagelijks voorkomen, geldt de aangifteplicht als wettelijke verplichting voor inwoners om ernstige strafbare feiten meteen te melden bij de politie Amsterdam of de Rechtbank Amsterdam. Deze regel geldt voor misdrijven strafbaar met meer dan een geldboete van de eerste categorie, om de openbare orde in de stad te beschermen en opsporing te ondersteunen.

Wat houdt de aangifteplicht in voor Amsterdammers?

De plicht komt voort uit de burgerlijke verantwoordelijkheid voor wetshandhaving. Niet bij kleine overtredingen, maar wel bij zware delicten zoals inbraak in de Jordaan, mishandeling op straat of geweld in het uitgaansleven moet u direct handelen. De verplichting start bij kennis hebben van het feit – als getuige, slachtoffer of via betrouwbare info – en vereist onverwijld melden, idealiter binnen 24 uur bij de lokale politie.

Dit artikel bouwt voort op onze gids over aangifte doen in Amsterdam. Hier duiken we dieper in de plicht: wanneer, voor wie en waarom.

Wettelijke grondslag van de aangifteplicht

Centraal staat artikel 162 Wetboek van Strafvordering (Sv): "Zij die kennis dragen van misdrijven, waarvan de strafbaarheid meer is dan een geldboete van de eerste categorie, zijn verplicht daarvan onverwijld aangifte te doen bij de hulpofficier van justitie, de officier van justitie of de rechter-commissaris."

Een eerste categorie-boete is maximaal €495 (2023). Lichte overtredingen zoals wildplassen in het Vondelpark vallen buiten; zwaardere zoals inbraak (art. 311 Sr) niet. Extra verplichtingen gelden voor ambtenaren van de Gemeente Amsterdam (art. 162 lid 2 Sv) of bankmedewerkers bij witwassen (Wwft).

Artikel 284 Sr maakt nalaten strafbaar als nalaten van bijstand aan politie of justitie.

Wie in Amsterdam heeft aangifteplicht en wanneer?

Alle inwoners met concrete kennis van een zwaar misdrijf, ongeacht band met de dader (behalve nauwe familie). Dit omvat:

• Getuigen: U ziet een beroving bij het Centraal Station.
• Slachtoffers: Uw fiets is gestolen uit uw grachtenhuis.
• Derden: Een vriend vertelt over corruptie bij een lokaal bedrijf.

Kennis moet betrouwbaar zijn; vage verhalen niet altijd.

Uitzonderingen voor Amsterdammers

Uitzonderingen bestaan:

• Zwijgplicht: Artsen in het OLVG, advocaten, geestelijken en journalisten (art. 272 Sr), behalve bij extreme zaken zoals kindermoord.
• Familie: Ouders, partners of kinderen zijn vrijgesteld (art. 162 lid 3 Sv).
• Geen urgentie: Dader al gearresteerd door Amsterdamse politie.

Praktijkvoorbeelden in Amsterdam

Voorbeeld 1: Tasjesroof op straat
U ziet op de Nieuwendijk twee mannen een tas grijpen van een toerist. Belt u 112 en doet aangifte? Dan voldoet u.

Voorbeeld 2: Fraude op werk
Als medewerker bij een Amsterdams kantoor ontdekt u baasfraude. Meld direct bij politie, anders riskeert u straf.

Voorbeeld 3: Uitzondering
Een Amsterdamse advocaat hoort over een moord van een cliënt. Zwijgplicht voorkomt melding, tenzij acuut gevaar.

Overzicht in tabel:

Rechten en verplichtingen bij aangifte in Amsterdam

Verplichtingen:

1. Onverwijld melden via 0900-8844 of online politie Amsterdam.
2. Volledige details verstrekken.
3. Geen valse aangifte (art. 188 Sr).

Rechten:

• Anoniem via Meld Misdaad Anoniem (0800-7000).
• Geen straf bij correcte melding.
• Slachtoffers: steun via Slachtofferhulp of art. 51a Sv. Vraag gratis advies bij Juridisch Loket Amsterdam.

Nalaten: tot 3 maanden cel of €9.000 boete (art. 284 Sr), zelden gehandhaafd tenzij ernstig.

Veelgestelde vragen voor Amsterdam