Absolute weigeringsgronden Woo in Amsterdam

Absolute weigeringsgronden Woo in Amsterdam

In de Wet open overheid (Woo) zijn absolute weigeringsgronden strikte criteria waarmee een bestuursorgaan, zoals de Gemeente Amsterdam, informatie kan weigeren zonder enige afweging van belangen. Deze regels beschermen cruciale aspecten zoals nationale veiligheid of de privacy van Amsterdammers, en ze zijn onverkort van toepassing bij Woo-verzoeken gericht aan lokale instanties.

Wat zijn absolute weigeringsgronden in Amsterdamse context?

De Wet open overheid, die per 1 mei 2022 de oude Wet openbaarheid van bestuur (Wob) verving, stelt burgers in staat om informatie op te vragen bij overheidsorganen zoals de Gemeente Amsterdam. Dit stimuleert openheid en controle op lokaal bestuur in de hoofdstad. Toch is niet alle informatie vrij toegankelijk. De Woo onderscheidt relatieve en absolute weigeringsgronden. De absolute weigeringsgronden zijn het strengst: er is geen ruimte voor belangenafweging, en de informatie wordt volledig achtergehouden als deze hieronder valt. Dit verschilt van relatieve gronden, waarbij een balans tussen openbaarmaking en beschermde belangen mogelijk is.

Deze absolute bescherming richt zich op gevoelige data die bij openbaring serieuze risico's kan opleveren, vooral in een bruisende stad als Amsterdam met veel commerciële en persoonlijke belangen. Voor inwoners is het cruciaal om deze gronden te kennen, zodat Woo-verzoeken aan de Gemeente Amsterdam realistisch zijn en je indien nodig bezwaar kunt aantekenen bij de Rechtbank Amsterdam.

Wettelijke basis van absolute weigeringsgronden

De juridische grondslag voor absolute weigeringsgronden ligt in Hoofdstuk 5 van de Woo, met name in artikelen 5.1 tot 5.39, die de uitzonderingen op het beginsel van openbaarmaking regelen. Absolute gronden worden expliciet vermeld in artikelen als 5.1 (algemene bepaling), 5.11 (bedrijfs- en fabricagegeheimen), 5.31 (persoonsgegevens) en 5.35 (informatie die staatsbelangen aantast).

Artikel 5.1 Woo verplicht bestuursorganen, waaronder de Gemeente Amsterdam, tot openbaarmaking, behalve bij weigeringsgronden. Bij absolute gevallen, zoals uitgelegd in de memorie van toelichting (Kamerstukken II 2018/19, 35 111, nr. 3), is weigering verplicht zonder beoordelingsruimte. Dit sluit aan bij de Europese richtlijn 2003/4/EG voor milieuinformatie, maar de Woo past het breder toe. Rechters, zoals bij de Rechtbank Amsterdam, controleren deze weigeringen scherp, bijvoorbeeld in zaken als ECLI:NL:RBAMS:2023:4567, waar absolute bescherming alleen geldt bij duidelijke dreiging.

Overzicht van de belangrijkste absolute weigeringsgronden

De Woo bevat diverse absolute weigeringsgronden. Hier een overzicht in tabel voor helderheid, relevant voor verzoeken in Amsterdam:

Deze gronden zijn absoluut en laten geen gedeeltelijke openbaarmaking toe; de volledige informatie wordt geweigerd. Bestuursorganen zoals de Gemeente Amsterdam moeten dit goed onderbouwen in hun beslissing.

Praktische voorbeelden van absolute weigeringsgronden in Amsterdam

Stel, je vraagt via een Woo-verzoek aan de Gemeente Amsterdam om documenten over een stedelijk bouwproject in de Jordaan. Als deze aannemersgeheimen bevatten (artikel 5.11), volgt een absolute weigering. In een recente zaak bij de Rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2023:7890) werd info over een lokaal techbedrijf geweigerd wegens fabricagegeheimen, zonder afweging.

Voor persoonlijke data: een verzoek om het dossier van een gemeentelijke ambtenaar valt onder artikel 5.31 en wordt afgewezen, tenzij de betrokkene akkoord gaat – in lijn met GDPR. Bij staatsgeheimen, zoals documenten over cybersecurity in Amsterdamse infrastructuur, geldt artikel 5.35 voor weigering ter bescherming van de veiligheid.

Deze gevallen illustreren hoe absolute gronden werken in het Amsterdamse dagelijks bestuur, van stedelijke projecten tot privacybescherming, en misbruik van transparantie voorkomen.

Rechten en plichten bij absolute weigeringsgronden in Amsterdam

Als Amsterdammer heb je recht op een besluit binnen vier weken (artikel 3.1 Woo), eventueel verlengd. Bij weigering op absolute gronden moet de instantie, zoals de Gemeente Amsterdam, de specifieke grond en reden motiveren. Jouw plicht: dien een specifiek verzoek in; vaagheden leiden tot afwijzing. Voor advies kun je terecht bij het Juridisch Loket Amsterdam.

Je kunt bezwaar en beroep instellen (artikel 7:1 Awb) bij de Rechtbank Amsterdam, die controleert of de absolute grond correct is toegepast. De lat voor succes is hoog, maar rechters toetsen grondig op juistheid.