Adoptieprocedure draagmoederschap
Voor Amsterdamse wensouders biedt de adoptieprocedure bij draagmoederschap de juridische weg om het ouderlijk gezag over een kind te verkrijgen dat via draagmoederschap is geboren, als de draagmoeder initieel als juridische moeder geldt. Dit speelt op bij afwezigheid van een geldige overeenkomst of bij onverwachte complicaties. Sinds de regulering van draagmoederschap in Nederland in 2022 blijft adoptie cruciaal in specifieke situaties om wensouders volledig juridisch ouders te maken. In Amsterdam kunt u voor advies starten bij het Juridisch Loket Amsterdam.
Wettelijke basis
De procedure valt onder het personen- en familierecht in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW), met name Titel 15 BW (art. 1:227 tot 1:248) voor adoptie van minderjarigen. De Wet draagmoederschap (15 maart 2022, Stb. 2022, 108) legaliseert draagmoederschap en introduceert de opvoedingsovereenkomst (art. 1:51a BW). Bij een notariële overeenkomst voor de 12e week van de zwangerschap erkennen wensouders het kind meteen na de geboorte, zonder dat de draagmoeder ouderlijk gezag krijgt. Zonder overeenkomst of bij niet-nakoming blijft de draagmoeder juridisch moeder, waardoor adoptie door de wensouders nodig is (art. 1:228 BW).
Adoptie vraagt steeds om rechterlijke goedkeuring en een advies van de Raad voor de Kinderbescherming Amsterdam (art. 1:231 BW). Commercieel draagmoederschap blijft verboden (art. 1:51c BW), wat de toetsing in Amsterdam streng houdt bij de Rechtbank Amsterdam.
Voorwaarden voor adoptie bij draagmoederschap
De Rechtbank Amsterdam hanteert strenge eisen:
- Adoptant(en) zijn meerderjarig met een Gedragsverklaring Justis (VOG-NP).
- Het kind is minderjarig en adoptie dient het kindbelang (art. 1:228 lid 1 BW).
- De draagmoeder geeft onherroepelijke toestemming (art. 1:233 BW), behalve bij onbekwaamheid.
- Wensouders minstens 4 jaar ouder dan het kind, met mogelijke uitzondering bij draagmoederschap.
- Geen directe bloed- of aanverwantschap, tenzij uit noodzaak.
Bij draagmoederschap controleert de rechter expliciet op schending van het verbod op kinderhandel of uitbuiting, met extra aandacht in stedelijke context als Amsterdam.
Stappen in de adoptieprocedure draagmoederschap
De procedure duurt doorgaans 6-12 maanden en verloopt zo voor Amsterdamse gevallen:
- Voorbereiding: Sluit een notariële opvoedingsovereenkomst vroegtijdig en raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam. Verzamel medische en psychologische documenten.
- Na geboorte: Vraag erkenning aan bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de Gemeente Amsterdam (art. 1:202 BW), als de draagmoeder juridisch moeder blijft.
- Aanvraag adoptie: Dien het verzoek in bij de Rechtbank Amsterdam (art. 1:230 BW), met ID's, VOG's, advies Raad voor de Kinderbescherming Amsterdam en toestemming draagmoeder.
- Hoorzitting: Rechter hoort partijen, inclusief kind boven 12 jaar (art. 1:232 BW).
- Beschikking: Bij goedkeuring worden wensouders ouders; nieuw geboorte-akt volgt.
- Registratie: Update in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de Gemeente Amsterdam.
Vergelijking reguliere adoptie vs. draagmoederschap-adoptie
| Aspect | Reguliere adoptie | Draagmoederschap-adoptie |
|---|---|---|
| Duur | 1-3 jaar | 6-12 maanden |
| Kosten | €10.000-€30.000 | €5.000-€15.000 (excl. vergoedingen) |
| Anonimiteit | Vaak internationaal/anoniem | Bekend, relationeel |
| Toetsing | Streng, intermediair | Rechtbank Amsterdam + kinderbescherming |
Rechten en plichten
Rechten wensouders:
- Volledig juridisch ouderschap post-adoptie, met erfrecht en naamkeuze.
- Onbeperkt ouderlijk gezag.
Plichten:
- Vergoeden redelijke kosten draagmoeder (medisch, kleding; art. 1:51b BW), zonder commercieel doel.
- Openheid over herkomst naar het kind (advies NVK).
- Nazorg voor draagmoeder faciliteren.
Rechten draagmoeder: Beperkte onttrekking aan gezag zonder adoptie; recht op informatie blijft.
Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1: Amsterdamse draagmoeder Lisa en wensouders Tom en Eva sluiten geen tijdige overeenkomst. Na geboorte erkent Tom het kind bij de Gemeente Amsterdam, maar Lisa blijft moeder. De Rechtbank Amsterdam keurt adoptie goed na positief advies van de Raad voor de Kinderbescherming.
Voorbeeld 2: Bij IVF-problemen blijft de draagmoeder moeder. Rechter weigert adoptie door zwakke band met wensmoeder, tenzij gedeeld gezag eerst.
Deze Amsterdamse zaken benadrukken vroegtijdige hulp. Bekijk ons artikel over draagmoederschap in Amsterdam.
Veelgestelde vragen
Moet er altijd een adoptieprocedure bij draagmoederschap?
Nee, geldige opvoedingsovereenkomst maakt wensouders direct ouders. Adoptie alleen bij geen akkoord of twist.
Hoe lang duurt de adoptieprocedure draagmoederschap?
6-12 maanden bij Rechtbank Amsterdam, afhankelijk van complexiteit. Begin vroeg.
Kan een alleenstaande wensouder adopteren via draagmoederschap?
Ja, bij naleving voorwaarden (art. 1:227 BW). Strenge kindbelangtoets door rechter.
Wat als de draagmoeder heroverweegt?
Haar onherroepelijke toestemming is bindend, maar rechter toetst kindbelang. Neem contact op met Juridisch Loket Amsterdam.
Waarom moet ik als wensouder in Amsterdam een adoptieprocedure volgen bij draagmoederschap?
Als er geen geldige notariële opvoedingsovereenkomst is gesloten voor de 12e week van de zwangerschap, blijft de draagmoeder juridisch moeder. Dan is adoptie nodig om het ouderlijk gezag volledig over te dragen aan de wensouders. Dit geldt ook bij onverwachte complicaties of niet-nakoming van afspraken.
Welke stappen moet ik als wensouder in Amsterdam nemen voordat het kind wordt geboren?
Sluit een notariële opvoedingsovereenkomst voor de 12e week van de zwangerschap en raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam voor advies. Verzamel ook medische en psychologische documenten. Zonder overeenkomst blijft de draagmoeder juridisch moeder, waardoor adoptie na de geboorte noodzakelijk wordt.
Wat zijn de belangrijkste voorwaarden voor adoptie bij draagmoederschap in Amsterdam?
De wensouders moeten meerderjarig zijn, een Gedragsverklaring Justis (VOG-NP) hebben, en het kind moet minderjarig zijn. De draagmoeder moet onherroepelijke toestemming geven (tenzij onbekwaam). Daarnaast moet de adoptie het kindbelang dienen, en er mag geen sprake zijn van kinderhandel of uitbuiting. De rechter toetst dit streng.
Hoe lang duurt de adoptieprocedure bij draagmoederschap in Amsterdam en wat kost het?
De procedure duurt 6–12 maanden, korter dan reguliere adoptie (1–3 jaar). De kosten liggen tussen €5.000–€15.000 (exclusief vergoedingen aan de draagmoeder). Dit is goedkoper dan reguliere adoptie (€10.000–€30.000). Raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam voor een nauwkeurige kostenindicatie.
Wat gebeurt er tijdens de hoorzitting bij de Rechtbank Amsterdam?
Tijdens de hoorzitting hoort de rechter alle betrokken partijen, inclusief het kind als het ouder dan 12 jaar is. De draagmoeder, wensouders en eventueel een kinderadvocaat kunnen hun standpunt uiteenzetten. De rechter beslist vervolgens of de adoptie in het kindbelang is en of alle wettelijke voorwaarden zijn vervuld.
Kan ik als wensouder in Amsterdam een adoptie aanvragen zonder toestemming van de draagmoeder?
Nee, de draagmoeder moet onherroepelijke toestemming geven, tenzij zij juridisch onbekwaam is verklaard (bijvoorbeeld bij ernstige psychische problemen). Zonder toestemming kan de adoptie niet doorgaan. De rechter controleert of de toestemming vrijwillig en bewust is gegeven.
Waar kan ik in Amsterdam hulp vinden bij de adoptieprocedure na draagmoederschap?
Voor juridisch advies en begeleiding kun je terecht bij het Juridisch Loket Amsterdam of een gespecialiseerd adoptieadvocaat. De Raad voor de Kinderbescherming Amsterdam geeft een advies over het kindbelang, en de Rechtbank Amsterdam behandelt de adoptieaanvraag. Ook de Gemeente Amsterdam helpt bij het registreren van het nieuwe geboorte-akt.