In ernstige situaties kan het ouderlijk gezag worden beëindigd door de rechter. Dit is een ingrijpende maatregel die alleen wordt genomen als het in het belang van het kind is.
Wanneer beëindiging gezag?
De rechter kan het gezag beëindigen als:
- De ouder het kind ernstig verwaarloost of mishandelt
- De ouder ongeschikt of onmachtig is het gezag uit te oefenen
- Het kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd
- Een ondertoezichtstelling (OTS) niet voldoende werkt
Verschil met schorsing en ontzetting
| Maatregel | Kenmerken |
|---|
| Schorsing | Tijdelijk, tijdens onderzoek of procedure |
| Beëindiging | Definitief, op verzoek Raad/officier |
| Ontheffing (oud) | Sinds 2015 vervangen door beëindiging |
| Ontzetting (oud) | Sinds 2015 vervangen door beëindiging |
Wie kan beëindiging verzoeken?
- De Raad voor de Kinderbescherming
- Het Openbaar Ministerie (officier van justitie)
- De gecertificeerde instelling (jeugdbescherming)
Een ouder of familielid kan niet zelf beëindiging verzoeken, maar kan wel een melding doen bij de Raad.
Procedure
- Raad voor de Kinderbescherming doet onderzoek
- Verzoekschrift bij de rechtbank
- Rechter hoort alle betrokkenen, ook het kind
- Rechter benoemt een voogd (meestal gecertificeerde instelling)
- Uitspraak wordt ingeschreven in gezagsregister
Gevolgen
Na beëindiging van het gezag:
- Ouder is geen wettelijk vertegenwoordiger meer
- Voogd neemt alle beslissingen over het kind
- Ouder behoudt in principe recht op omgang
- Ouder behoudt onderhoudsplicht
Kan het gezag worden hersteld na beëindiging?
In theorie kan een ouder na verloop van tijd herstel van het gezag verzoeken. In de praktijk gebeurt dit zelden en alleen als de omstandigheden sterk zijn verbeterd en het in het belang van het kind is.
Wat is het verschil met uithuisplaatsing?
Bij uithuisplaatsing blijft de ouder gezaghebbend maar woont het kind elders. Bij beëindiging gezag verliest de ouder het gezag en komt dit bij een voogd. Uithuisplaatsing is een minder ingrijpende maatregel.
Heb ik nog recht op contact met mijn kind?
Ook na beëindiging van het gezag heeft u in principe recht op omgang met uw kind. De rechter of de voogd kan dit wel beperken als dat in het belang van het kind is.
## Veelgestelde vragen
**Kan ik als ouder zelf het ouderlijk gezag laten beëindigen?**
Nee, als ouder kun je niet zelf een verzoek tot beëindiging van het ouderlijk gezag indienen. Alleen de Raad voor de Kinderbescherming, het Openbaar Ministerie of een gecertificeerde instelling (jeugdbescherming) kunnen dit verzoek bij de rechter doen. Wel kun je een melding maken bij de Raad als je denkt dat het gezag van de andere ouder beëindigd moet worden vanwege ernstige verwaarlozing of mishandeling.
**Hoe lang duurt de procedure voor beëindiging van het ouderlijk gezag?**
De procedure duurt meestal enkele maanden, afhankelijk van de complexiteit van de zaak. Eerst doet de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek, daarna volgt een zitting bij de rechtbank waar alle betrokkenen (inclusief het kind) worden gehoord. De rechter doet daarna uitspraak. In spoedeisende gevallen kan de rechter een voorlopige maatregel nemen, zoals een schorsing van het gezag.
**Verlies ik alle rechten op mijn kind na beëindiging van het gezag?**
Nee, je verliest niet alle rechten. Je bent niet langer de wettelijk vertegenwoordiger en kunt geen belangrijke beslissingen meer nemen, maar je behoudt in principe het recht op omgang met je kind. Ook blijf je onderhoudsplichtig. De rechter of voogd kan het omgangsrecht wel beperken als dat in het belang van het kind is. Je kunt later ook herstel van het gezag aanvragen als de situatie verbetert.
**Wat is het verschil tussen beëindiging van het gezag en een ondertoezichtstelling (OTS)?**
Bij een ondertoezichtstelling (OTS) blijf je als ouder gezaghebbend, maar krijg je hulp en toezicht van een gezinsvoogd. Bij beëindiging van het gezag verlies je het gezag volledig en komt dit bij een voogd (meestal een gecertificeerde instelling). Beëindiging is een veel ingrijpendere maatregel en wordt alleen toegepast als een OTS niet voldoende werkt of als de situatie zeer ernstig is.
**Kan mijn kind nog bij mij wonen na beëindiging van het gezag?**
Dat hangt van de situatie af. Na beëindiging van het gezag bepaalt de voogd waar het kind woont. In sommige gevallen kan het kind bij familie of pleegouders worden geplaatst, maar het is ook mogelijk dat het kind bij jou blijft wonen onder toezicht van de voogd. Dit wordt altijd afgewogen in het belang van het kind.
**Hoe kan ik herstel van het ouderlijk gezag aanvragen?**
Herstel van het gezag is mogelijk als de omstandigheden sterk zijn verbeterd en het in het belang van het kind is. Je kunt dit verzoek indienen bij de rechtbank, maar in de praktijk gebeurt dit zelden. De rechter zal opnieuw alle betrokkenen horen, inclusief het kind en de voogd. Het is verstandig om juridische hulp in te schakelen bij zo’n verzoek.
**Wat gebeurt er als ik het niet eens ben met de beëindiging van het gezag?**
Je kunt in hoger beroep gaan tegen de uitspraak van de rechter. Dit moet binnen drie maanden na de uitspraak gebeuren. Tijdens de procedure kun je je standpunt toelichten en eventueel nieuw bewijs aanleveren. Het is aan te raden om een advocaat in te schakelen om je te helpen bij het hoger beroep.
### TL;DR
Beëindiging van het ouderlijk gezag is een ingrijpende maatregel die alleen wordt genomen bij ernstige verwaarlozing, mishandeling of ongeschiktheid van de ouder. Het gezag kan niet door ouders zelf worden beëindigd, maar alleen via de Raad voor de Kinderbescherming of het OM. Na beëindiging verliest de ouder het gezag, maar behoudt vaak wel omgangsrecht en blijft onderhoudsplichtig.
### Key Takeaways
- Beëindiging van het ouderlijk gezag is definitief en wordt alleen toegepast in ernstige situaties waar het kind in gevaar is of de ouder ongeschikt is.
- Alleen de Raad voor de Kinderbescherming, het Openbaar Ministerie of een gecertificeerde instelling kunnen beëindiging verzoeken – ouders zelf niet.
- Na beëindiging verliest de ouder het gezag, maar behoudt in principe recht op omgang en blijft onderhoudsplichtig.
- Herstel van het gezag is mogelijk, maar gebeurt zelden en alleen als de situatie aantoonbaar is verbeterd.
- Een ondertoezichtstelling (OTS) is een minder ingrijpende maatregel dan beëindiging van het gezag.