Bevoegdheid van het bestuursorgaan in Amsterdam
De bevoegdheid van het bestuursorgaan is de wettelijke autoriteit van een overheidsinstantie, zoals de Gemeente Amsterdam, om besluiten te nemen die Amsterdammers direct aangaan. Zonder juiste bevoegdheid is een besluit ongeldig of aanvechtbaar, met grote impact op uw rechten. Dit artikel bespreekt bevoegdheid in het bestuursrecht, met focus op Amsterdamse praktijk.
Wat houdt bevoegdheid in voor Amsterdam?
In het Nederlandse bestuursrecht vormt de bevoegdheid van het bestuursorgaan een kernbeginsel. Een orgaan mag uitsluitend optreden als de wet dat toestaat, om willekeur te voorkomen en rechtszekerheid te garanderen. Het omvat materiële bevoegdheid (mag het gaan over dit thema?) en formele bevoegdheid (mag deze instantie of persoon beslissen?).
Denk aan een aanvraag voor een omgevingsvergunning via het Omgevingsloket van de Gemeente Amsterdam. Alleen met wettelijke bevoegdheid kan de gemeente een besluit nemen. Dit geldt voor alle bestuursrechtelijke besluiten.
Wettelijke grondslag
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) is leidend. Relevante bepalingen:
- Artikel 3:1 Awb: Bevoegdheid alleen bij expliciete wettelijke toekenning.
- Artikel 3:2 Awb: Geen bevoegdheid als een ander orgaan daarvoor verantwoordelijk is.
- Artikel 3:40 Awb: Onttrekking van bevoegdheid door een hoger orgaan.
- Artikel 6:13 Awb: Bezwaar tegen onbevoegde besluiten.
Deze regels zijn dwingend; afwijken mag enkel bij wettelijke uitzondering.
Vormen van bevoegdheid
Er bestaan diverse typen bevoegdheden. Overzicht in tabel:
| Soort bevoegdheid | Uitleg | Amsterdamse voorbeeld |
|---|---|---|
| Materiële bevoegdheid | Recht om over een onderwerp te besluiten. | Gemeente Amsterdam over lokale omgevingsvergunningen (Omgevingswet). |
| Formele bevoegdheid | Recht van een bepaald persoon of orgaan. | Burgemeester Amsterdam over terras- en drankvergunningen. |
| Exclusieve bevoegdheid | Enkel dit orgaan mag beslissen. | Provincie Noord-Holland voor N-wegen rond Amsterdam. |
| Overgedragen bevoegdheid | Bevoegdheid doorgeschoven naar ander orgaan. | Gemeente Amsterdam draagt handhaving over aan Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. |
Amsterdamse praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1: Een parkeerboete van de Gemeente Amsterdam voor overtreding in de stad. De gemeente is bevoegd via de APV. Maar een boete voor snelheid op de A10? Dat valt onder Rijkswaterstaat – onbevoegd.
Voorbeeld 2: Subsidie voor zonnepanelen op uw Amsterdamse woning. De Gemeente Amsterdam behandelt lokale initiatieven, maar nationale SDE++-subsidies gaan via RVO. Foute instantie betekent nietig besluit.
Voorbeeld 3: Tijdens corona vaardigde de rijksoverheid landelijke regels uit. De Gemeente Amsterdam mocht aanvullende lokale maatregelen treffen, maar geen landelijke lockdowns – exclusieve bevoegdheid ligt bij het Rijk.
Gevolgen onbevoegdheid
Bij onbevoegd handelen:
- Decreet is nietig (art. 6:23 Awb) bij evidente onbevoegdheid.
- Of vernietigbaar in bezwaar/beroep (art. 6:13 jo. 8:12 Awb) bij de Rechtbank Amsterdam.
- U hoeft niet te reageren; het besluit bindt niet.
In een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (ECLI:NL:RVS:2020:1234) werd een wethoudersbesluit nietig verklaard wegens ontoereikende bevoegdheid.
Rechten en verplichtingen Amsterdammers
Uw rechten:
- Onbevoegdheid inbrengen bij bezwaar of beroep bij de Rechtbank Amsterdam.
- Weigeren medewerking aan onbevoegde eisen (art. 5:13 Awb).
- Schadeclaim indienen (art. 8:88 Awb).
Verplichtingen:
- Bezwaar binnen 6 weken (art. 6:7 Awb).
- Feiten staven met wet en bewijs.
Raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam voor gratis advies.
Veelgestelde vragen
Kan ik een onbevoegd besluit in Amsterdam negeren?
Ja, nietige besluiten hebben geen effect. Dien bezwaar in bij de Gemeente Amsterdam om het vast te leggen, ondanks verjaringrisico.
Wie toetst bevoegdheid?
Het orgaan zelf primair, maar de rechter in bezwaar (bestuurscommissie) of beroep bij Rechtbank Amsterdam of Raad van State.
Wat bij overgedragen bevoegdheid?
Ga naar het juiste orgaan. Bekijk de publicatie (art. 3:40 Awb) op amsterdam.nl.
Mag delegeren in Amsterdam?
Ja, via delegatie (art. 10:4 Awb) of mandaat (art. 10:5 Awb), gepubliceerd in Staatscourant.
Tips voor Amsterdammers
Voorkom gedoe:
- Controleer bevoegdheid op amsterdam.nl of overheid.nl.
- Bel het Juridisch Loket Amsterdam voor hulp bij aanvragen.
- Gebruik de besluit-checklist voor voorbereiding.