Brussel II-ter-verordening voor Amsterdammers

Brussel II-ter-verordening

De Brussel II-ter-verordening is een Europese regelgeving die richtlijnen biedt voor jurisdictie, erkenning en uitvoering van familierechtelijke beslissingen, zoals scheidingen en ouderlijke verantwoordelijkheden, in de hele EU. Voor inwoners van Amsterdam zorgt deze verordening voor een consistente benadering bij internationale familieconflicten, met focus op het voorkomen van kinderontvoering en het waarborgen van kinderrechten in een multiculturele stad als Amsterdam.

Wat houdt de Brussel II-ter-verordening in voor Amsterdam?

De Brussel II-ter-verordening, formeel Verordening (EU) 2019/1111, bepaalt de bevoegdheid van rechtbanken in EU-landen voor huwelijks- en ouderschapszaken. Als update van de vorige Brussel IIa-versie is ze sinds 1 augustus 2022 van kracht. Voor Amsterdammers met internationale banden, bijvoorbeeld bij een scheiding met een partner uit een ander EU-land, is dit cruciaal. De regels gelden in alle EU-landen behalve Denemarken en voorkomen 'forum shopping', waarbij partijen een voordelige rechtbank zoeken. In Amsterdam, met zijn diverse bevolking, helpt dit bij grensoverschrijdende familieaangelegenheden.

De kern is kinderbescherming. Strenge voorschriften verbieden het verplaatsen van kinderen over grenzen om rechtszaken te ontwijken. De verordening sluit aan bij verdragen zoals het Haags Kinderontvoeringsverdrag van 1980, maar is afgestemd op EU-specifieke situaties, relevant voor Amsterdamse families met expats of migrantenachtergronden.

Wettelijke basis in Amsterdam

Als direct toepasselijke EU-wetgeving geldt de Brussel II-ter-verordening volledig in Nederland, inclusief Amsterdam. Belangrijke bepalingen omvatten:

• Artikel 1 tot 3: Beschrijven het bereik, zoals huwelijkszaken (echtscheiding, tafel-en-bed-scheiding) en ouderschapszaken (voogdij, woonplaats, omgangsrecht).
• Artikelen 5 tot 18: Stellen jurisdictie vast, met nadruk op de gewone woonplaats van het kind.
• Artikelen 19 tot 39: Regelen erkenning en uitvoering van uitspraken, met een versimpelde procedure zonder exequatur (geen losse erkenning vereist).
• Artikelen 40 tot 55: Adresseren kinderontvoering, inclusief regels voor snelle terugkeer en het recht van het kind om gehoord te worden.

In Amsterdam wordt dit geïmplementeerd via de Wet conflictenrecht familierecht en valt onder de Rechtbank Amsterdam en de Raad voor de Kinderbescherming. Voor advies over internationale scheidingen in de regio, raadpleeg het artikel over internationale echtscheiding of het Juridisch Loket Amsterdam.

Toepassingsgebied voor Amsterdamse inwoners

De verordening is van toepassing op internationale zaken binnen de EU, waaronder:

• Scheidingen of ontbinding van partnerschappen waar partijen in diverse EU-landen wonen, zoals een Amsterdammer met een partner in Berlijn.
• Geschillen over woonplaats of ouderlijk gezag voor kinderen onder de 18.
• Grensoverschrijdende kinderontvoering, bijvoorbeeld als een ouder een kind uit Amsterdam naar een ander EU-land meeneemt zonder toestemming.

Ze dekt geen erfrecht of alimentatie (daarvoor gelden Brussel I of Rome III). Voor niet-EU-landen hanteren bilaterale akkoorden of het Haags Verdrag, wat voor Amsterdammers met globale connecties extra relevant kan zijn via de Gemeente Amsterdam.

Jurisdictie in familierecht voor Amsterdam

De competente rechtbank hangt af van de gewone woonplaats van het kind (artikel 8). Woont het kind in Amsterdam, dan is de Rechtbank Amsterdam bevoegd, ongeacht waar de ouders leven. Uitzonderingen omvatten:

• Prorogatie (artikel 12): Partijen kunnen gezamenlijk een andere rechtbank aanwijzen.
• Restjurisdictie (artikel 18): Bij gebrek aan andere bevoegdheid kan de rechtbank van de nationaliteit van de partners oordelen.

Dit systeem stopt manipulatie van jurisdictie door kinder verplaatsing. Praktisch gezien kan de Rechtbank Amsterdam een beslissing nemen over een kind dat recent in de stad verbleef, zelfs als het nu in een naburig EU-land woont.

Erkenning en tenuitvoerlegging in Amsterdam

Uitspraken uit EU-landen worden automatisch erkend in andere lidstaten (artikel 40), zonder extra stappen. Voor uitvoering in Nederland volstaat een eenvoudig verzoek, bijvoorbeeld aan een deurwaarder in Amsterdam. Verbeteringen in de ter-versie:

• Versnelde procedures: Beslissingen bij kinderontvoering binnen 6 weken.
• Hoorrecht van het kind (artikel 28): Kinderen vanaf 8 jaar (of eerder als passend) moeten gehoord worden, live of via videoverbinding, wat in Amsterdamse zaken met internationale elementen vaak voorkomt.

Een overzichtstabel ter vergelijking met Brussel IIa:

Praktische voorbeelden voor Amsterdammers

Neem een stel met Nederlandse en Franse roots in Amsterdam dat scheidt. De moeder blijft met de kinderen in de stad, de vader verhuist naar Parijs. De Brussel II-ter-verordening maakt de Rechtbank Amsterdam bevoegd voor de ouderschapsregeling. Een uitspraak over verblijf wordt direct in Frankrijk uitgevoerd, via de Franse autoriteiten.

Of: Een ouder ontvoert een kind uit Amsterdam naar Italië om een betere regeling te forceren. De Rechtbank Amsterdam kan terugkeer bevelen, die in Italië moet worden afgedwongen. In 2022 registreerde Nederland rond de 150 zulke grensoverschrijdende incidenten, met Amsterdam als hotspot door zijn internationale karakter – zoek hulp bij het Juridisch Loket Amsterdam voor preventie en ondersteuning.