Concreet zicht op legalisatie in Amsterdam
Concreet zicht op legalisatie vormt een belangrijke uitzondering op de beginselplicht tot handhaving in het bestuursrecht. Een bestuursorgaan zoals de Gemeente Amsterdam mag afzien van handhaving als er een realistische kans is dat de overtreding snel wordt gelegaliseerd. Dit voorkomt nutteloze procedures in een dynamische stad als Amsterdam.
Waar komt concreet zicht op legalisatie voor in Amsterdam?
In het Nederlandse bestuursrecht, inclusief bij de Gemeente Amsterdam, bestaat een beginselplicht tot handhaving op grond van artikel 5:31 Awb. Bestuursorganen moeten optreden tegen overtredingen, behalve bij bijzondere situaties. Een sleuteluitzondering is concreet zicht op legalisatie, vastgelegd in artikel 5:32, tweede lid, Awb.
Deze regel beschermt Amsterdammers en lokale overheden tegen inefficiënte acties. Denk aan een bewoner die een dakkapel bouwt zonder vergunning, terwijl de Gemeente Amsterdam een nieuw bestemmingsplan voorbereidt dat dit toestaat, passend bij de drukke woningmarkt.
Wettelijke basis en jurisprudentie
De basis is artikel 5:32, lid 2 Awb: "Het bestuursorgaan is bevoegd van het beginsel van behoorlijk bestuur af te wijken indien concreet zicht op legalisatie bestaat." Dit is een bevoegdheid, geen plicht, die goed gemotiveerd moet worden.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (AbRS) hanteert strenge criteria, zoals in zaken ECLI:NL:RVS:2013:CA6389 en ECLI:NL:RVS:2018:2859. Voor Amsterdam geldt dit ook bij de Rechtbank Amsterdam in eerste aanleg:
- Reële kans op legalisatie.
- Binnen afzienbare tijd (doorgaans 1-2 jaar).
- Duidelijk traject, zoals een lopend bestemmingsplan van de Gemeente Amsterdam.
- Geen onherstelbare schade door uitstel.
De Rechtbank Amsterdam toetst de motivering streng in bezwaar- en beroepsprocedures.
Vergelijking met andere uitzonderingen
| Uitzondering | Beschrijving | Wettelijke basis |
|---|---|---|
| Concreet zicht op legalisatie | Reële kans op legalisatie binnen afzienbare tijd | Art. 5:32 lid 2 Awb |
| Disproportioneel | Belangenafweging: handhaving onevenredig | Art. 5:32 lid 1 Awb |
| Overmacht | Handhaver niet in redelijkheid te vergen | Art. 5:31 lid 2 Awb |
Praktijkvoorbeelden in Amsterdam
Voorbeeld 1: Dakkapel en bestemmingsplan. Een Amsterdammer bouwt een dakkapel op een rijtjeshuis zonder vergunning. De Gemeente Amsterdam heeft een nieuw bestemmingsplan in procedure dat dit legaliseert, met 80% kans binnen 18 maanden. Handhaving wordt gestaakt. (Vgl. AbRS 12 april 2018, ECLI:NL:RVS:2018:1201.)
Voorbeeld 2: Bedrijfsruimte in Oost. Een ondernemer gebruikt grond voor opslag zonder vergunning. De Gemeente Amsterdam past de omgevingsverordening aan na consultatie. Concreet zicht leidt tot schorsing van de last onder dwangsom.
Voorbeeld 3: Negatief geval. Een tijdelijke terrasverlenging op een gracht zonder APV-vergunning. Geen concreet legalisatietraject; de Gemeente Amsterdam moet handhaven.
Timing en bewijs zijn essentieel voor Amsterdammers in procedures bij de Rechtbank Amsterdam.
Rechten en plichten in Amsterdam
Voor Amsterdammers
- Recht op motivering: Vraag een beslissing met verwijzing naar art. 5:32 Awb bij de Gemeente Amsterdam.
- Recht op hoor en wederhoor: In bezwaar (art. 7:2 Awb).
- Plicht: Lever bewijs, zoals conceptbestemmingsplannen.
Voor bestuursorganen zoals Gemeente Amsterdam
- Plicht tot onderzoek: Check status legalisatie.
- Bevoegdheid: Afwegen met algemeen belang, zoals leefbaarheid.
- Motiveringsplicht: Noem AbRS-criteria (art. 3:46 Awb).
Ga bij onvrede in beroep bij de Rechtbank Amsterdam.
Veelgestelde vragen
Wat als legalisatie in Amsterdam langer duurt?
Bij overschrijding zonder vooruitgang vervalt het zicht. De Gemeente Amsterdam moet handhaven; Rechtbank Amsterdam hanteert max. 2 jaar.
Kan ik concreet zicht aanvragen bij Gemeente Amsterdam?
Ja, dien verzoek met bewijs in. Gebruik het Juridisch Loket Amsterdam voor advies. Bij stilte: dwangsom (art. 5:33 Awb).
Verschilt dit per Amsterdamse regelgeving?
Nee, algemeen bestuursrecht: bouwen, milieu, APV. Omgevingswet verwijst naar Awb.
Handhaving ondanks zicht?
Bezwaar en beroep bij Rechtbank Amsterdam. Hoge succeskans bij slechte motivatie.
Tips voor Amsterdammers
- Documenteer alles: Bewaar info over Gemeente Amsterdam-plannen.
- Schakel hulp in: Raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam voor gratis advies.
- Alternatieven: Vraag schorsing last onder dwangsom.
- Proactief communiceren: Informeer de Gemeente Amsterdam tijdig over ontwikkelingen.