Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit is mogelijk wanneer twee vrouwen een relatie hebben en samen een kind krijgen via donorinseminatie.
Wanneer duomoederschap?
Duomoederschap ontstaat automatisch als:
- Twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben
- Het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek
- De partner van de moeder stemt in met de verwekking
Juridische positie duomoeder
| Situatie | Juridisch ouderschap |
|---|
| Getrouwd + onbekende donor (kliniek) | Automatisch beide moeders juridisch ouder |
| Getrouwd + bekende donor | Adoptie door partner nodig |
| Niet getrouwd + onbekende donor | Erkenning door partner mogelijk |
| Niet getrouwd + bekende donor | Adoptie door partner nodig |
Erkenning door duomoeder
Als de vrouwen niet getrouwd zijn, kan de partner het kind erkennen. Hiervoor gelden dezelfde regels als bij erkenning door een man:
- Toestemming van de moeder nodig
- Erkenning bij gemeente of notaris
- Kan ook voor de geboorte
Bekende donor
Bij een bekende donor is de situatie complexer:
- De bekende donor kan het kind erkennen
- Dan is adoptie door de duomoeder nodig
- Afspraken met de donor zijn belangrijk
Gezag duomoeder
De duomoeder krijgt in de meeste gevallen automatisch gezag:
- Bij huwelijk: automatisch gezamenlijk gezag
- Bij erkenning sinds 2023: automatisch gezamenlijk gezag
- Bij adoptie: automatisch gezag
Wat is het verschil tussen duomoederschap en adoptie?
Bij duomoederschap (automatisch of via erkenning) is de partner van meet af aan juridisch ouder. Bij adoptie wordt de partner pas ouder na de adoptieprocedure. Adoptie is een zwaardere procedure.
Heeft het kind later recht om te weten wie de donor is?
Bij donatie via een Nederlandse kliniek (na 2004) heeft het kind vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De donor kan dan door Stichting Donorgegevens worden geïnformeerd.
Wat als de relatie eindigt?
Bij scheiding gelden dezelfde regels als bij andere ouders: gezamenlijk gezag blijft in stand, er moet een ouderschapsplan komen en alimentatie kan verschuldigd zijn.
## Veelgestelde vragen
**Hoe kan ik als duomoeder automatisch juridisch ouder worden van ons kind?**
Als jullie getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek, word je automatisch juridisch ouder. Zorg dat je partner instemt met de verwekking. Bij een bekende donor of als jullie niet getrouwd zijn, is erkenning of adoptie nodig. Laat je goed informeren bij een notaris of juridisch adviseur.
**Wat moet ik doen als mijn partner en ik niet getrouwd zijn, maar wel een kind willen met een onbekende donor?**
Als je niet getrouwd bent, kan de duomoeder het kind erkennen. Dit kan voor of na de geboorte bij de gemeente of notaris. Je hebt hiervoor toestemming van de biologische moeder nodig. Sinds 2023 krijgt de duomoeder bij erkenning automatisch gezamenlijk gezag. Zorg dat alle stappen correct worden doorlopen om juridische problemen te voorkomen.
**Wat zijn de stappen voor adoptie als we een bekende donor gebruiken?**
Bij een bekende donor moet de duomoeder het kind adopteren om juridisch ouder te worden. Dit is een juridische procedure waarbij de rechter de adoptie moet goedkeuren. De bekende donor moet afstand doen van zijn ouderlijke rechten. Maak duidelijke afspraken met de donor en laat je bijstaan door een advocaat of notaris om de adoptieprocedure correct te doorlopen.
**Hoe zit het met het recht van het kind om de donor te leren kennen?**
Als het kind is verwekt via een Nederlandse kliniek na 2004, heeft het vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De donor kan dan door Stichting Donorgegevens worden geïnformeerd. Bij een bekende donor hangt dit af van de afspraken die jullie hebben gemaakt. Het is belangrijk om hierover open te communiceren met je kind.
**Wat gebeurt er met het gezag als mijn relatie met de duomoeder eindigt?**
Bij scheiding blijft het gezamenlijk gezag in stand, net als bij heteroseksuele ouders. Jullie moeten een ouderschapsplan opstellen waarin afspraken staan over de zorg en opvoeding van het kind. Alimentatie kan verschuldigd zijn. Raadpleeg een advocaat om de belangen van het kind en beide ouders goed te regelen.
**Kan ik als duomoeder ook ouderschapsverlof opnemen?**
Ja, als je juridisch ouder bent (via automatische erkenning, erkenning of adoptie), heb je recht op ouderschapsverlof. Dit geldt voor beide ouders en kan direct na de geboorte of adoptie worden opgenomen. Informeer bij je werkgever naar de mogelijkheden en voorwaarden, zoals de duur en eventuele uitkering.
**Wat is het verschil tussen erkenning en adoptie door de duomoeder?**
Bij erkenning wordt de duomoeder direct juridisch ouder, mits aan de voorwaarden is voldaan (bijv. toestemming van de biologische moeder). Adoptie is een zwaardere juridische procedure waarbij de rechter betrokken is, en is nodig als de donor het kind heeft erkend. Adoptie is vaak complexer en tijdrovender, maar geeft dezelfde juridische rechten.
### TL;DR
Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft, wat automatisch kan ontstaan bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap en gebruik van een onbekende donor. Bij een bekende donor of als je niet getrouwd bent, zijn erkenning of adoptie nodig. Het kind heeft vanaf 16 jaar recht op donorinformatie, en bij scheiding gelden dezelfde regels als bij andere ouders.
### Key Takeaways
- Duomoederschap ontstaat automatisch bij een huwelijk/geregistreerd partnerschap en gebruik van een onbekende donor via een kliniek.
- Bij een bekende donor of als je niet getrouwd bent, is erkenning of adoptie nodig om juridisch ouder te worden.
- Het kind heeft vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor als de donatie via een Nederlandse kliniek na 2004 heeft plaatsgevonden.
- Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag in stand en moet een ouderschapsplan worden opgesteld.
- Zowel erkenning als adoptie geeft de duomoeder juridische ouderrechten, maar de procedures verschillen in complexiteit.