Voorwaarden duomoederschap in Amsterdam

In Amsterdam kunnen lesbische stellen via duomoederschap beide juridisch moeder worden van een kind verwekt door kunstmatige bevruchting. Deze regeling bestaat sinds 2017 in de Nederlandse wetgeving, met strenge eisen voor aanvraag. Dit artikel bespreekt de voorwaarden, inclusief de juridische grondslag, stappen en tips, met aandacht voor lokale ondersteuning via instanties zoals het Juridisch Loket Amsterdam.

Wat houdt duomoederschap in?

Duomoederschap is een voorziening in het familierecht die ervoor zorgt dat in een lesbisch koppel beide partners volledige ouderlijke verantwoordelijkheid krijgen voor hun kind. De vrouw die het kind baart, is vanzelfsprekend juridisch ouder, maar de co-moeder kan dit ook worden door een vereenvoudigde procedure. Dit elimineert de noodzaak voor adoptie, wat tijd en kosten bespaart. Het geldt uitsluitend voor kinderen geboren uit medische behandelingen zoals inseminatie of IVF met donorsperma. Voor een breder overzicht, bekijk ons artikel over duomoederschap. In Amsterdam, met zijn diverse gemeenschap, biedt dit extra zekerheid voor stellen die hier een gezin stichten.

Juridische grondslag van duomoederschap

Duomoederschap werd ingevoerd door de Wet van 8 december 2017, die het Burgerlijk Wetboek aanpast in verband met duomoederschap (Stb. 2017, 492). Dit raakt vooral Boek 1 van het BW, artikelen 1:199 tot 1:205. De partner van de barende moeder kan via erkenning juridisch ouder worden, onder strikte voorwaarden. De wet steunt op het gelijkheidsbeginsel in artikel 1 van de Grondwet en het EVRM, dat discriminatie wegens seksuele oriëntatie uitsluit. Vroeger vereiste dit adoptie, een traag en duur proces; nu volstaat erkenning voor een snellere familieband. Voor Amsterdammers met vragen hierover is het Juridisch Loket Amsterdam een goed startpunt voor gratis advies.

Eisen voor duomoederschap

Duomoederschap vereist naleving van diverse voorwaarden om het belang van het kind en de gezinssituatie te beschermen. We splitsen dit op in persoonlijke en procedurele aspecten, met focus op hoe dit in Amsterdam speelt.

Persoonlijke eisen

Relatiestatus: Op het moment van verwekking moeten de vrouwen gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben (artikel 1:199 lid 3 BW). Een losse relatie telt niet; een officiële registratie bij de Gemeente Amsterdam is essentieel.
Medische verwekking: Het kind moet ontstaan zijn via kunstmatige inseminatie of IVF met sperma van een anonieme donor (artikel 1:199 lid 1 BW). Natuurlijke conceptie of sperma van een bekende (buiten een kliniek) komt niet in aanmerking. Bewijs via documenten van een gecertificeerde kliniek, zoals die in Amsterdam beschikbaar, is verplicht.
Geen andere ouders: Er mogen geen andere juridische ouders zijn. Een betrokken donor kan dit dwarsbomen.
Leeftijd en capaciteit: Beide moeders moeten 18 jaar of ouder zijn en geschikt voor ouderlijk gezag. Bij onzekerheid kan de Rechtbank Amsterdam dit beoordelen.

Procedurele eisen

Erkenning op tijd: De co-moeder erkent het kind voor de geboorte (notarieel) of binnen drie maanden erna (artikel 1:200 BW). Later betekent adoptie via de Rechtbank Amsterdam.
Instemming: Beide moeders geven akkoord in een gezamenlijke verklaring.
Registratie: De geboorteakte wordt bijgewerkt bij de burgerlijke stand van de Gemeente Amsterdam; dit volgt vaak automatisch bij tijdige erkenning.
Geen verzet: De officier van justitie kan zelden bezwaar aantekenen bij risico voor het kind, maar dit komt weinig voor.

Bij niet-naleving geldt de basisregel: alleen de barende moeder is ouder, en adoptie is nodig voor de partner. Het Juridisch Loket Amsterdam kan helpen bij het navigeren van deze stappen.

Voorbeelden van duomoederschap in de praktijk

Neem Lisa en Marie, een getrouwd stel in Amsterdam dat kiest voor IVF in een lokale kliniek met donorsperma. Lisa baart het kind. Tijdens de zwangerschap erkent Marie het notarieel. Na de bevalling staat Marie als tweede moeder op de akte bij de Gemeente Amsterdam. Ze delen nu het gezag over opvoeding, schoolkeuze en zorg.

In een ander geval: Sophie en Tara, partners in de Jordaan, gebruiken sperma van een familielid zonder medische hulp. Duomoederschap lukt niet; Tara kan niet als 'vader' erkennen, dus adoptie via de Rechtbank Amsterdam is vereist. Dit onderstreept het belang van de medische route.

Bij een breuk zonder duomoederschap riskeert de co-moeder geen rechten, wat leidt tot rechtszaken bij de Rechtbank Amsterdam over contact en gezag.

Rechten en verplichtingen bij duomoederschap

Na vastlegging hebben beide moeders identieke rechten en plichten (artikel 1:251 BW):

Rechten: Volledig ouderlijk gezag, met zeggenschap over woonplaats, onderwijs en medische keuzes. Bij scheiding hebben ze een gelijkwaardige rol in geschillen over omgang en verblijf, te behandelen bij de Rechtbank Amsterdam.

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.