Bij eenhoofdig gezag heeft slechts één ouder het gezag over het kind. Dit is een uitzondering op de norm van gezamenlijk gezag en wordt alleen toegewezen als dit in het belang van het kind is.
Wanneer eenhoofdig gezag?
De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als:
- Communicatie tussen ouders ernstig is verstoord
- Er sprake is van huiselijk geweld of mishandeling
- Een ouder ernstig verslaafd is of psychische problemen heeft
- Een ouder het kind ernstig verwaarloost
- Het kind klem zit tussen de ouders ('klem-criterium')
Het klem-criterium
De wet bepaalt dat eenhoofdig gezag kan worden toegewezen als 'er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen'.
Gevolgen van eenhoofdig gezag
| Aspect | Gezaghebbende ouder | Niet-gezaghebbende ouder |
|---|
| Beslissingen | Neemt alle belangrijke beslissingen | Geen beslissingsmacht |
| Vertegenwoordiging | Vertegenwoordigt kind juridisch | Geen vertegenwoordiging |
| Omgang | Bepaalt niet alleen, kind heeft recht op omgang | Heeft recht op omgang |
| Informatie | Moet informeren | Heeft recht op informatie |
Procedure
Eenhoofdig gezag aanvragen:
- Verzoekschrift via advocaat indienen bij rechtbank
- Motiveren waarom gezamenlijk gezag niet werkt
- Raad voor de Kinderbescherming adviseert vaak
- Rechter hoort kind vanaf 12 jaar
- Rechter beslist op basis van belang van het kind
Rechten niet-gezaghebbende ouder
De ouder zonder gezag houdt recht op:
- Omgang met het kind
- Informatie over belangrijke zaken (school, gezondheid)
- Consultatie bij ingrijpende beslissingen
Betekent eenhoofdig gezag dat de andere ouder het kind niet meer ziet?
Nee, eenhoofdig gezag staat los van omgang. De ouder zonder gezag heeft nog steeds recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt of ontzegt. Het kind heeft ook recht op contact met beide ouders.
Kan eenhoofdig gezag worden teruggedraaid?
Ja, als de omstandigheden verbeteren kan de rechter worden gevraagd om het gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet in het belang van het kind zijn.
Kan ik als vader eenhoofdig gezag krijgen?
Ja, eenhoofdig gezag kan aan zowel de moeder als de vader worden toegewezen. De rechter kijkt naar wie het beste voor het kind kan zorgen en bij wie het kind het beste af is.
## Veelgestelde vragen
**Hoe vraag ik eenhoofdig gezag aan voor mijn kind?**
Je vraagt eenhoofdig gezag aan via een verzoekschrift bij de rechtbank, opgesteld door een advocaat. Hierin motiveer je waarom gezamenlijk gezag niet werkt en waarom eenhoofdig gezag in het belang van het kind is. De Raad voor de Kinderbescherming geeft vaak advies, en de rechter hoort het kind (vanaf 12 jaar) voordat een beslissing wordt genomen. Zorg voor sterke argumenten en bewijs, zoals rapporten van hulpverleners of getuigenverklaringen.
**Wat zijn de belangrijkste rechten van de ouder zonder gezag?**
De ouder zonder gezag behoudt het recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt of ontzegt. Daarnaast heb je recht op informatie over belangrijke zaken, zoals schoolprestaties en gezondheid. Bij ingrijpende beslissingen (bijv. verhuizing of medische behandeling) moet de gezaghebbende ouder je consulteren. Deze rechten gelden ook als er sprake is van eenhoofdig gezag.
**Kan eenhoofdig gezag worden gewijzigd naar gezamenlijk gezag?**
Ja, als de situatie verbetert, kun je de rechter vragen om gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet wel in het belang van het kind zijn. Bijvoorbeeld als de communicatie tussen ouders is verbeterd of als de reden voor eenhoofdig gezag (zoals verslaving of geweld) niet meer speelt. Je hebt hiervoor opnieuw een advocaat en een verzoekschrift nodig.
**Wat betekent het 'klem-criterium' precies?**
Het klem-criterium houdt in dat een kind vastloopt tussen de ouders, bijvoorbeeld door conflicten of gebrek aan samenwerking. De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als er een onaanvaardbaar risico is dat het kind hierdoor schade oploopt en er geen verbetering op korte termijn te verwachten is. Dit criterium wordt vaak gebruikt bij hoogoplopende conflicten tussen ouders.
**Hoe lang duurt de procedure voor eenhoofdig gezag?**
De duur van de procedure varieert, maar gemiddeld duurt het 3 tot 6 maanden. Dit hangt af van de complexiteit van de zaak, de werklast van de rechtbank en of de Raad voor de Kinderbescherming betrokken is. Snelle procedures zijn mogelijk bij spoedeisende situaties, zoals acute mishandeling of verwaarlozing. Een advocaat kan je helpen de procedure te versnellen.
**Kan ik eenhoofdig gezag krijgen als de andere ouder het niet eens is?**
Ja, de rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen, zelfs als de andere ouder het er niet mee eens is. De beslissing hangt af van wat het beste is voor het kind. Als je kunt aantonen dat gezamenlijk gezag schadelijk is (bijv. door geweld, verslaving of verwaarlozing), is de kans groter dat de rechter jouw verzoek honoreert.
**Wat gebeurt er als de gezaghebbende ouder belangrijke beslissingen neemt zonder overleg?**
Als de gezaghebbende ouder belangrijke beslissingen neemt zonder de andere ouder te informeren of te consulteren, kun je de rechter inschakelen. De rechter kan dan ingrijpen, bijvoorbeeld door de beslissing te vernietigen of de gezaghebbende ouder te verplichten om in het vervolg wel overleg te plegen. Dit geldt voor beslissingen zoals verhuizing, schoolkeuze of medische behandelingen.
### TL;DR
Eenhoofdig gezag betekent dat één ouder het gezag over het kind heeft, toegekend door de rechter als gezamenlijk gezag niet in het belang van het kind is. De andere ouder behoudt wel rechten, zoals omgang en informatie. De procedure duurt gemiddeld enkele maanden en kan worden teruggedraaid als de situatie verbetert.
### Key Takeaways
- Eenhoofdig gezag wordt alleen toegekend als dit in het belang van het kind is, bijvoorbeeld bij ernstige conflicten of mishandeling.
- De ouder zonder gezag behoudt rechten op omgang, informatie en consultatie bij belangrijke beslissingen.
- De procedure voor eenhoofdig gezag verloopt via de rechtbank en duurt gemiddeld 3 tot 6 maanden.
- Eenhoofdig gezag kan worden gewijzigd naar gezamenlijk gezag als de omstandigheden verbeteren.
- Het 'klem-criterium' speelt een belangrijke rol bij de beslissing van de rechter.