Gewone verblijfplaats bevoegdheid in het familierecht voor Amsterdammers
Voor inwoners van Amsterdam bepaalt de gewone verblijfplaats bevoegdheid welke rechtbank, zoals de Rechtbank Amsterdam, bevoegd is in familierechtelijke zaken als echtscheidingen en kindregelingen, vooral bij internationale gevallen. Dit is de locatie van je levenscentrum in de bruisende stad. Gebaseerd op de Brussel IIb-verordening voorkomt het 'forum shopping' en biedt zekerheid voor Amsterdamse families.
Wat betekent gewone verblijfplaats voor jou in Amsterdam?
De gewone verblijfplaats (habitual residence) is meer dan je adres in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de Gemeente Amsterdam; het is waar je duurzaam leeft met sterke banden. Het Europees Hof toetst feiten: sociale connecties in wijken als De Pijp, werk bij lokale bedrijven, familie in de stad. Verblijfsduur telt, maar ook je plan om te blijven.
Bij kinderen staat de kindereigen verblijfplaats centraal, los van ouders – essentieel voor zaken bij de Rechtbank Amsterdam.
Wettelijke grondslag
Deze bevoegdheid volgt uit Verordening (EU) 2019/1111 (Brussel IIb), van kracht sinds 1 augustus 2022 in de EU (minus Denemarken). Sleutelartikelen:
- Artikel 3: Rechtbank aan gewone verblijfplaats echtgenoot voor scheidingen.
- Artikelen 5-15: Kindzaken bij verblijfplaats kind, relevant voor Amsterdamse ouders.
- Artikelen 22-24: Partijkeuze of ongepaste forum.
In Nederland aanvullend via Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv), art. 149 e.v.. Bij grensoverschrijdende kwesties geldt Brussel IIb prioriteit, met Rechtbank Amsterdam als lokale speler.
Hoe bepaalt de rechter jouw gewone verblijfplaats in Amsterdam?
Rechters kijken objectief naar:
- Duurzaamheid: Enkele maanden in Amsterdam, zonder harde limiet.
- Integratie: School op een Amsterdams gymnasium, baan in de Zuidas, vriendennetwerk.
- Intentie: Bewijs als huurcontract in Oud-Zuid, BRP-inschrijving bij Gemeente Amsterdam, lokale bank.
Tabel: Belangrijke factoren voor gewone verblijfplaats in Amsterdam
| Factor | Voorbeeld 'ja' (Amsterdam) | Voorbeeld 'nee' |
|---|---|---|
| Woonduur | >6 maanden in Amsterdam met gezin | Korte citytrip |
| Sociale banden | Kind op Vossius Gymnasium, sportclub | Geen lokale contacten |
| Professioneel | Vaste job bij Ahold Delhaize | Tijdelijke opdracht |
| Formeel bewijs | BRP bij Gemeente Amsterdam | Enkel buitenlands paspoort |
Bevoegdheid Rechtbank Amsterdam
Bij internationale scheidingen (meer over scheiding in Amsterdam): als beide partners in Amsterdam wonen, behandelt de Rechtbank Amsterdam het. Eén partner elders? Dan mogelijk buitenlandse rechtbank.
Voor kids: Rechtbank bij kinderverblijfplaats regelt zorg en omgang. Ongeoorloofde verhuizing? Terugkeer via Haags Verdrag.
Praktijkvoorbeelden uit Amsterdam
Voorbeeld 1: Expat-koppel
Jan en Maria, 5 jaar in Amsterdam met kind op lokale school. Jan naar België voor job, Maria met kind in West. Rechtbank Amsterdam blijft bevoegd (art. 3 Brussel IIb, kind in stad).
Voorbeeld 2: Forum shopping
Pools koppel tijdelijk in Amsterdam. Bob 'vestigt' zich in Duitsland voor scheiding. Rechter: als centrum bij Anna en kind in Amsterdam ligt, behoudt Rechtbank Amsterdam grip. Trucs falen.
Voorbeeld 3: Pendelend kind
Post-scheiding tussen Amsterdam en Spanje. Verblijfplaats waar kind primair is (schoolweken Amsterdam), op basis van bewijs.
Rechten en verplichtingen voor Amsterdammers
Rechten:
- Bevoegdheid niet zomaar aanvechten zonder advies van Juridisch Loket Amsterdam.
- Prorogatie: Partijen kiezen gezamenlijk rechtbank (art. 22).
- Spoedmaatregelen via art. 35.
Plichten:
- Geen kinderontvoering (art. 8).
- Start bij juiste rechtbank voor erkenning.
- Documenteer met Amsterdams bewijs.
Veelgestelde vragen
Verschillende verblijfplaatsen echtgenoten?
Rechtbank verzoeker (art. 3), of laatste gezamenlijke in Amsterdam. Strategie met advies.
Erkenning buitenlandse uitspraak?
Automatisch in EU bij juiste bevoegdheid (art. 40), geen extra procedure.
Tijdelijk elders vanuit Amsterdam?
Expat-klus verandert niets als centrum in Amsterdam blijft; holistische toets.
Bevoegdheid betwisten?
Ja, via art. 149 Rv, maar zelden succesvol.
Tips voor Amsterdammers
- Documenteer grondig: Huur in Amsterdam, schoolbij Gemeente Amsterdam, salarisstroken voor bewijs.
- Zoek hulp: Bij Juridisch Loket Amsterdam of familierechtadvocaat voor analyse.