Gratie

Gratie is kwijtschelding of vermindering van een straf door de Koning. Het is een uitzonderlijke maatregel voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of nieuwe inzichten.

Wat is gratie?

Gratie (artikel 122 Grondwet) is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een straf, het omzetten in een andere straf, of het veranderen van voorwaarden. Het wordt verleend door de Koning, op voordracht van de minister van Justitie.

Vormen van gratie

• Remissie - Gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de straf
• Commutatie - Omzetting in een lichtere straf
• Rehabilitatie - Herstel van eer na onherroepelijke veroordeling

Gronden voor gratie

Gratie kan worden verleend wegens:

• Medische omstandigheden (terminale ziekte)
• Nieuwe omstandigheden na veroordeling
• Humanitaire redenen
• Als tenuitvoerlegging onevenredig zou zijn

Procedure

Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie. De rechter die de straf oplegde geeft advies. De minister neemt een besluit dat wordt bekrachtigd door de Koning.

Geen recht

Op gratie bestaat geen recht. Het is een gunst van de Kroon. Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, alleen in uitzonderlijke situaties.

Verschil met herziening

Bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien (bijvoorbeeld bij onschuld). Bij gratie blijft de veroordeling in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden.

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.

## Veelgestelde vragen **Wie kan gratie aanvragen en hoe doe ik dat?** Gratie kan worden aangevraagd door de veroordeelde zelf, diens advocaat of naaste familieleden. Het verzoek moet schriftelijk worden ingediend bij de minister van Justitie en Veiligheid. Vermeld hierin duidelijk de redenen voor het verzoek, zoals medische omstandigheden of humanitaire gronden. Voeg eventueel bewijsstukken toe, zoals een medische verklaring. De minister beoordeelt het verzoek en vraagt advies aan de rechter die de straf heeft opgelegd. **Hoe groot is de kans dat mijn gratieverzoek wordt gehonoreerd?** Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, omdat het een uitzonderlijke maatregel is. Slechts enkele verzoeken per jaar worden gehonoreerd, meestal bij terminale ziekte, ernstige humanitaire redenen of nieuwe inzichten die de straf onevenredig maken. Er bestaat geen recht op gratie; het is een gunst van de Kroon. Een sterk onderbouwd verzoek met overtuigende gronden vergroot de kans. **Wat is het verschil tussen gratie en een herziening van mijn zaak?** Bij gratie blijft de veroordeling juridisch gezien in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden of verminderd. Bij een herziening wordt de veroordeling zelf opnieuw beoordeeld, bijvoorbeeld als er nieuwe bewijzen zijn die de onschuld aantonen. Gratie wordt verleend door de Koning op voordracht van de minister, terwijl herziening een juridische procedure is bij de Hoge Raad. **Kan gratie ook worden verleend voor een deel van mijn straf?** Ja, gratie kan zowel volledig als gedeeltelijk worden verleend. Bij gedeeltelijke gratie (remissie) wordt een deel van de straf kwijtgescholden, bijvoorbeeld een aantal maanden of jaren. Ook kan de straf worden omgezet in een lichtere straf (commutatie), zoals vervanging van een gevangenisstraf door een taakstraf. De minister beslist per geval wat passend is. **Hoe lang duurt het voordat ik een beslissing op mijn gratieverzoek krijg?** De behandeling van een gratieverzoek kan enkele maanden tot meer dan een jaar duren. Dit hangt af van de complexiteit van de zaak, de benodigde adviezen (bijvoorbeeld van de rechter of het Openbaar Ministerie) en de werkdruk bij het ministerie. In spoedeisende gevallen, zoals terminale ziekte, kan het proces sneller verlopen. Je ontvangt schriftelijk bericht over de beslissing. **Kan ik in beroep gaan als mijn gratieverzoek wordt afgewezen?** Nee, tegen een afwijzing van een gratieverzoek staat geen beroep open. Gratie is een gunst van de Kroon en geen juridisch recht, waardoor er geen mogelijkheid is om de beslissing aan te vechten bij een rechter. Wel kun je na enige tijd een nieuw verzoek indienen als er nieuwe, relevante omstandigheden zijn ontstaan. **Wordt gratie ook verleend bij levenslange gevangenisstraffen?** Ja, gratie kan ook worden verleend bij levenslange gevangenisstraffen, maar dit gebeurt zeer zelden. In uitzonderlijke gevallen, zoals terminale ziekte of na zeer lange detentie waarbij resocialisatie mogelijk is, kan de straf worden omgezet in een tijdelijke straf of voorwaardelijk worden beëindigd. De minister weegt hierbij zwaar de veiligheid van de samenleving. ### TL;DR Gratie is een uitzonderlijke maatregel waarbij de Koning, op voordracht van de minister van Justitie, een straf kwijtscheldt of vermindert. Het wordt alleen verleend in bijzondere gevallen, zoals terminale ziekte of humanitaire redenen. Er bestaat geen recht op gratie, en verzoeken worden zelden gehonoreerd. ### Key Takeaways - Gratie is een gunst van de Kroon en geen juridisch recht; er bestaat geen beroepsmogelijkheid tegen een afwijzing. - Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie en Veiligheid, die advies vraagt aan de rechter die de straf oplegde. - Gratie kan volledig of gedeeltelijk worden verleend, of leiden tot omzetting in een lichtere straf (commutatie). - Gratieverzoeken worden alleen in uitzonderlijke gevallen gehonoreerd, zoals bij terminale ziekte of ernstige humanitaire redenen. - Het verschil met herziening is dat bij gratie de veroordeling blijft staan, terwijl herziening de veroordeling zelf herziet.