Naast materiële schade kun je ook immateriële schadevergoeding (smartengeld) krijgen van de overheid. Dit is vergoeding voor psychisch leed.
Wat is immateriële schade?
Immateriële schade is schade die niet direct in geld is uit te drukken:
- Psychisch leed en spanning
- Aantasting van eer of goede naam
- Geestelijk letsel
- Verlies van levensvreugde
Wanneer immateriële schadevergoeding?
Je hebt recht op immateriële schadevergoeding bij:
- Lichamelijk letsel
- Aantasting in de persoon
- Aantasting van de nagedachtenis van een overledene
- Bij ernstige inbreuken op grondrechten
Voorbeelden in het bestuursrecht
| Situatie | Vergoeding |
|---|
| Onterechte vrijheidsbeneming | € 80-105 per dag |
| Overschrijding redelijke termijn | € 500 per half jaar |
| Privacy-inbreuk | Afhankelijk van ernst |
| Ernstig falen overheid | Afhankelijk van gevolgen |
Redelijke termijn
Een veelvoorkomende grond voor immateriële schadevergoeding is overschrijding van de redelijke termijn. De procedure mag niet te lang duren:
- Bezwaar + beroep: maximaal 2 jaar
- Met hoger beroep: maximaal 4 jaar
- Vergoeding: € 500 per half jaar overschrijding
Veelgestelde vragen
Hoeveel smartengeld kan ik krijgen?
Dit hangt af van de ernst van de inbreuk. Bedragen variëren van enkele honderden tot duizenden euro's.
Moet ik psychische schade bewijzen?
Bij ernstige inbreuken wordt aangenomen dat je schade hebt geleden. Bij lichtere gevallen moet je dit onderbouwen.
Waar vraag ik immateriële schadevergoeding aan?
Bij de bestuursrechter als onderdeel van je beroep, of bij de civiele rechter.
## Veelgestelde vragen
**Hoe weet ik of ik recht heb op immateriële schadevergoeding van de overheid?**
Je hebt recht op immateriële schadevergoeding als de overheid jou ernstig onrecht heeft aangedaan, zoals onterechte vrijheidsbeneming, een te lange procedure, of een inbreuk op je grondrechten. Denk aan situaties waarin je psychisch leed, stress of aantasting van je goede naam hebt ervaren. Bij twijfel kun je juridisch advies inwinnen om te beoordelen of jouw situatie in aanmerking komt voor vergoeding.
**Hoe dien ik een aanvraag voor immateriële schadevergoeding in?**
Je kunt immateriële schadevergoeding aanvragen via de bestuursrechter als onderdeel van een lopende procedure, bijvoorbeeld bij een bezwaar of beroep. Als er geen lopende zaak is, kun je terecht bij de civiele rechter. Zorg voor een duidelijke onderbouwing van de schade, bijvoorbeeld met medische rapporten of verklaringen. Een advocaat kan je helpen bij het opstellen van de aanvraag.
**Wat is de gemiddelde hoogte van een immateriële schadevergoeding?**
De hoogte van de vergoeding hangt af van de ernst van de inbreuk. Bijvoorbeeld: € 80-105 per dag voor onterechte vrijheidsbeneming en € 500 per half jaar voor overschrijding van de redelijke termijn. In ernstige gevallen, zoals bij geestelijk letsel of aantasting van grondrechten, kan de vergoeding oplopen tot duizenden euro's. De rechter bepaalt uiteindelijk het bedrag.
**Moet ik een advocaat inschakelen voor een immateriële schadeclaim?**
Het is niet verplicht, maar wel aan te raden. Een advocaat kan je helpen bij het verzamelen van bewijs, het opstellen van de aanvraag en het voeren van onderhandelingen met de overheid. Vooral bij complexe zaken, zoals inbreuken op grondrechten, vergroot juridische bijstand je kans op een succesvolle claim.
**Hoe lang duurt het voordat ik een uitspraak krijg over mijn schadeclaim?**
De duur hangt af van de rechterlijke instantie en de complexiteit van je zaak. Bij de bestuursrechter kan het enkele maanden tot een jaar duren. Bij de civiele rechter kan het langer duren, soms wel anderhalf jaar. Zorg voor een goede onderbouwing van je claim om vertraging te voorkomen.
**Kan ik immateriële schadevergoeding krijgen als de overheid een fout heeft gemaakt, maar ik geen fysiek letsel heb?**
Ja, dat kan. Immateriële schadevergoeding is niet alleen voor fysiek letsel. Ook bij psychisch leed, aantasting van je goede naam of ernstige inbreuken op je grondrechten (zoals privacy) kun je in aanmerking komen. Bijvoorbeeld bij een onterecht lange procedure of een onrechtmatige beslissing van de overheid.
**Wat gebeurt er als de overheid mijn claim afwijst?**
Als de overheid je claim afwijst, kun je in beroep gaan bij de rechter. Je hebt dan zes weken de tijd om een bezwaarschrift in te dienen. De rechter beoordeelt vervolgens of de afwijzing terecht is. Het is verstandig om hierbij juridische hulp in te schakelen om je kansen te vergroten.
### TL;DR
Immateriële schadevergoeding (smartengeld) van de overheid compenseert psychisch leed, zoals stress of aantasting van je goede naam. Je kunt het aanvragen bij ernstige inbreuken, zoals onterechte vrijheidsbeneming of overschrijding van de redelijke termijn. De hoogte van de vergoeding hangt af van de ernst van de situatie en varieert van honderden tot duizenden euro's.
### Key Takeaways
- Immateriële schadevergoeding is bedoeld voor niet-financiële schade, zoals psychisch leed of aantasting van eer.
- Je hebt recht op vergoeding bij ernstige inbreuken door de overheid, zoals onterechte vrijheidsbeneming of overschrijding van de redelijke termijn.
- De hoogte van de vergoeding varieert en wordt bepaald door de rechter, afhankelijk van de ernst van de situatie.
- Een aanvraag kan via de bestuursrechter of civiele rechter worden ingediend, bij voorkeur met juridische ondersteuning.
- Bij afwijzing kun je in beroep gaan, maar dit moet binnen zes weken na de beslissing gebeuren.