In vereniging: gezamenlijk geweld in het strafrecht voor Amsterdammers
In vereniging is een belangrijke term in het Nederlandse strafrecht, vooral relevant voor inwoners van Amsterdam waar groepgeweld vaak voorkomt in de bruisende binnenstad, uitgaansgebieden of bij evenementen. Het beschrijft misdrijven zoals openlijke geweldpleging door twee of meer personen die samenwerken. Dit leidt tot strengere straffen omdat het geweld extra intimiderend is voor de leefbare stad. Bij openlijke geweldpleging (artikel 141 Sr) speelt dit een sleutelrol, bijvoorbeeld bij incidenten in de Jordaan of tijdens Koningsdag.
Wettelijke basis van 'in vereniging' bij Rechtbank Amsterdam
De kwalificatie in vereniging staat in het Wetboek van Strafrecht (Sr), specifiek artikel 141, eerste lid: "De die openlijk in vereniging geweld pleegt tegen personen of goederen, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zeven jaren of geldboete van de vierde categorie." Dit geldt voor publiek geweld zichtbaar voor omstanders, vaak gezien in Amsterdamse straten.
Zonder 'vereniging' valt het onder artikel 142 Sr met een mildere straf (maximaal twee jaar). De Hoge Raad (bijv. ECLI:NL:HR:2010:BL1234) benadrukt dat minstens twee personen samen geweld moeten gebruiken met gedeeld doel en afstemming, wat Rechtbank Amsterdam streng toepast in zaken uit de stad.
Wat houdt 'in vereniging' in voor Amsterdamse zaken?
In vereniging gaat verder dan toevallig samenzijn bij een ruzie. Essentieel zijn:
- Meerdere daders: Ten minste twee personen die zelf toeslaan.
- Gecoördineerde inzet: Ze ondersteunen elkaar, zoals afwisselend aanvallen in een kroeg op de Wallen.
- Publiek domein: Geweld in het zicht van anderen, typisch in Amsterdams uitgaansleven.
Dit verschilt van medeplegen (artikel 47 Sr), waar één hoofdrol speelt en anderen assisteren zonder gelijk geweld. Bij 'in vereniging' doen allen actief mee.
Voorwaarden in de praktijk
- Iedereen gebruikt fysiek geweld.
- Acties zijn synchroon, zoals 'gezamenlijk inhakken'.
- Gelijkwaardige rollen, geen leider-volger.
Amsterdamse voorbeelden
Voorbeeld: Twee maten mengen zich in een kroeggevecht op de Rembrandtplein en slaan samen toe. Dit kwalificeert als in vereniging; Rechtbank Amsterdam legt zwaardere straffen op dan bij solo-acties.
Of: Bij een Ajax-wedstrijd vallen drie fans een rivaliserende supporter aan met aanmoediging en afwisselend geweld – duidelijke coördinatie. Dit komt vaak voor bij jeugdgeweld in Amsterdam, zoals uitgaansrellen of de Amsterdamse rellen van 2021 met arrestaties onder art. 141 Sr.
Tegenvoorbeeld: Als A slaat en B juicht zonder te slaan, geen 'vereniging' – mogelijk opruiing (art. 131 Sr).
Verschil met andere delicten
| Delict | Wetsartikel | Kenmerk | Strafmax. |
|---|---|---|---|
| Openlijk geweld in vereniging | Art. 141 Sr | Samen door 2+ personen | 7 jaar gevangenis |
| Eenvoudig openlijk geweld | Art. 142 Sr | Alleen of ongecoördineerd | 2 jaar gevangenis |
| Afpersing met geweld | Art. 317 Sr | Geweld voor voordeel | 9 jaar gevangenis |
| Medeplegen diefstal | Art. 47 + 310 Sr | Hulp zonder geweld | 4 jaar gevangenis |
Meer over medeplegen of opruiing.
Rechten en verplichtingen als verdachte in Amsterdam
Rechten:
- Advocaat vanaf eerste verhoor bij politie Amsterdam (art. 40 Sv).
- Zwijgrecht: Niets zeggen zonder advies.
- Vrijspraak als 'vereniging' niet bewezen (last bij OM).
Plichten:
- Op zitting bij Rechtbank Amsterdam verschijnen (art. 247 Sv).
- Niet vluchten, anders inhechtenisname.
Tip: Ontken deelname en eis bewijs van uw geweld bij Rechtbank Amsterdam.
Veelgestelde vragen voor Amsterdammers
Ben ik schuldig als ik alleen toekijk bij groepgeweld?
Nee, puur toekijken telt niet. Rechter toetst persoonlijke rol; geen geweld, geen medeplichtigheid.
Hoe bewijst het OM 'in vereniging' in Amsterdam?
Met bewakingsbeelden uit de stad, getuigen of forensisch bewijs. Hoge Raad vereist hard bewijs van samenwerking.
Wat bij gedwongen deelname?
Noodweer of overmacht (art. 41 Sr) sluit straf uit. Onderbouw met beelden of getuigen.
Verzwaring altijd?
Ja, art. 141 Sr verdubbelt max. straf; art. 57 Sr voor andere delicten.
Tips voor slachtoffers en verdachten in Amsterdam
Als slachtoffer:
- Aangifte bij Politie Amsterdam met daderbeschrijvingen.
- Verzamel camerabeelden en getuigen voor Gemeente Amsterdam of politie.
Als verdachte:
- Schakel direct een advocaat in via Juridisch Loket Amsterdam – gratis bij laag inkomen.
- Geen verklaring zonder juridisch advies.