Internationale echtscheiding in Amsterdam: bevoegdheid van de rechtbank
Bij een internationale echtscheiding is de bevoegdheid van de rechtbank essentieel, vooral voor Amsterdammers met een diverse achtergrond. Dit bepaalt of de Rechtbank Amsterdam of een buitenlandse instantie de scheiding afhandelt. Voor koppels uit verschillende landen of met verblijf in meerdere plekken, zoals expats in de bruisende hoofdstad, regelt dit waar de procedure plaatsvindt. Dit artikel bespreekt de bevoegdheid op basis van EU- en Nederlandse regels, met focus op lokale relevantie voor inwoners van Amsterdam.
Bevoegdheid in het familierecht voor Amsterdamse zaken
Bevoegdheid duidt op de autoriteit van een rechterlijke instantie om een kwestie te behandelen. In het familierecht, met name bij echtscheidingen, voorkomt dit chaos bij internationale situaties, zoals bij Amsterdammers met partners uit het buitenland. Zonder heldere richtlijnen zouden procedures in meerdere landen kunnen lopen, met hoge kosten en geschillen tot gevolg.
In Nederland combineren nationale en internationale wetten de bevoegdheid. Voor EU-echtscheidingen geldt vooral de EU-Verordening (EU) nr. 2011/2203, de Brussel II-bis-verordening, die uniforme regels stelt voor erkenning en uitvoering van familierecht in de EU. Buiten de EU hanteren we bilaterale verdragen of het Nederlandse Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). In Amsterdam kun je bij het Juridisch Loket Amsterdam terecht voor gratis advies over deze regels.
Wettelijke gronden voor bevoegdheid in Amsterdam
Artikel 3 van de Brussel II-bis-verordening vormt de basis voor bevoegdheid bij internationale echtscheidingen in de EU. Het lijst criteria op voor bevoegdheid van een lidstaatrechtbank. Belangrijke punten zijn:
- Gemeenschappelijke nationaliteit: Beide partners met nationaliteit van een lidstaat maken die rechtbank bevoegd.
- Woonplaats: De rechtbank in de lidstaat van de gewone verblijfplaats van beiden is bevoegd, zoals de Rechtbank Amsterdam voor lokaal wonende koppels.
- Laatste gezamenlijke woonplaats: Als de eiser er nog woont, geldt die rechtbank, ideaal voor Amsterdammers die recent zijn teruggekeerd.
- Woonplaats eiser: De rechtbank van de eisers verblijfplaats kan bevoegd zijn.
- Nationaliteit eiser: Subsidiair de rechtbank van de eisers nationaliteit, als andere criteria falen.
Voor Nederland verwijst het Burgerlijk Wetboek Boek 1 (BW), Artikel 149 e.v., naar deze EU-voorschriften. Bij niet-EU-partners, zoals uit de VS of Azië, past het Rv, Artikel 802 e.v., toe op basis van woonplaats of forumkeuze. Nederland volgt ook Haagse verdragen, zoals het Verdrag inzake de bevoegdheid, de toepasselijke wet en de erkenning in geval van ouderschap (1980), met nadruk op kinderzaken. De Gemeente Amsterdam biedt via het Loket Werk en Inkomen ondersteuning bij gerelateerde administratieve kwesties.
Vergelijking EU versus niet-EU voor Amsterdam
Hier een overzicht van criteria, toegespitst op Amsterdamse context:
| Criterium | EU (Brussel II-bis) | Niet-EU (Nederlands Rv) |
|---|---|---|
| Woonplaats | Beide of eiser in EU-lidstaat, bv. Amsterdam | Woonplaats in Nederland; subsidiair nationaliteit |
| Nationaliteit | Gemeenschappelijk of van eiser | Alleen zonder woonplaatslink |
| Overeenkomst partners | Mogelijk via keuzeclausule | Forumkeuze beperkt toegestaan |
| Erkenning vonnis | Automatisch in EU | Via exequatur bij Rechtbank Amsterdam |
Praktijkvoorbeelden voor Amsterdammers
Neem een Nederlands-Belgisch stel in de Jordaan, Amsterdam; de man vraagt scheiding aan. De Rechtbank Amsterdam is bevoegd wegens de laatste gezamenlijke woonplaats en eisers verblijf (Artikel 3, lid 1, sub b Brussel II-bis). Het vonnis geldt direct in België.
Of: Een Nederlands paar uit Londen keert terug naar Amsterdam; de vrouw start de procedure. De Rechtbank Amsterdam handelt het af op basis van haar woonplaats (Artikel 3, lid 1, sub a). Blijven ze in het VK, dan is een Britse rechtbank bevoegd, met erkenning in Nederland via Rv Artikel 985 bij de lokale rechtbank.
Bij een complex geval – huwelijk in Italië, woonplaats in Berlijn, Nederlandse nationaliteit – domineert de Duitse woonplaats. Start je in Amsterdam, kan bevoegdheid worden aangevochten, leidend tot 'lis pendens' (eerste procedure wint, Artikel 19 Brussel II-bis).
Rechten en verplichtingen bij bevoegdheidscontrole in Amsterdam
Je mag bevoegdheid betwisten als de verkeerde rechtbank lijkt gekozen, bij voorkeur vroegtijdig bij de Rechtbank Amsterdam, anders accepteer je het stilzwijgend. De rechter checkt dit automatisch bij internationale zaken.
Je moet accurate info geven over woonplaatsen en nationaliteiten; fouten veroorzaken ongeldige procedures of boetes. Partners kunnen een forumkeuze maken via notaris, voorafgaand en conform openbare orde. Neem contact op met het Juridisch Loket Amsterdam voor begeleiding.
- Beoordeel je situatie met de criteria.
- Consulteer een familierechtadvocaat in Amsterdam voor internationale aspecten.
- Zoek hulp bij lokale instanties zoals de Rechtbank Amsterdam of Gemeente Amsterdam.
Veelgestelde vragen
Wat zijn de gevolgen van scheiding?
Bij scheiding worden huwelijkse goederen verdeeld, wordt alimentatie bepaald als nodig, en wordt bepaald wie voor de kinderen zorg draagt.
Hoe wordt het gezag over kinderen bepaald?
Ouders kunnen gezamenlijk gezag hebben of het gezag kan naar één ouder gaan. De rechter beslist in het belang van het kind.
Wat is alimentatie?
Alimentatie is een maandelijkse uitkering van één ouder aan de ander of voor kinderen, bedoeld om in het levensonderhoud te voorzien.
Kan ik mijn kind meenemen als ik ga scheiden?
Dit hangt af van wie het gezag heeft. Met gezag mag je je kind meenemen. Zonder gezag kan dit alleen met toestemming of rechterlijke machtiging.
Hoe lang duurt een scheidingsprocedure?
Met wederzijds goedvinden kan een scheiding in minder dan 3 maanden afgehandeld zijn. Bij geschil kan het 1-2 jaar duren.