Juridisch Moederschap bij Draagmoederschap in Amsterdam

In het Nederlandse familierecht, met specifieke aandacht voor Amsterdam, is het juridisch moederschap essentieel bij draagmoederschap. Dit betreft de wettelijke bepaling van de moederrol voor een kind geboren via een draagmoeder. In tegenstelling tot biologische banden, stelt de wet vast wie verantwoordelijk is voor het kind, inclusief ouderlijke rechten en verplichtingen. Dit artikel belicht de procedures, regels en gevolgen, afgestemd op Amsterdamse situaties met draagmoederschap, waar de Rechtbank Amsterdam een centrale rol speelt.

Wat Betekent Juridisch Moederschap?

Juridisch moederschap omvat de formele erkenning van de moederstatus, onafhankelijk van genetische links. In Nederland valt dit onder het burgerlijk recht, gebaseerd op elementen als geboorte, erkenning en voorafgaande afspraken. Bij draagmoederschap draagt een vrouw (de draagmoeder) het kind voor wensouders, en verschuift het juridisch moederschap meestal naar de wensmoeder of een andere partij. Dit minimaliseert onzekerheid en waarborgt het welzijn van het kind. In Amsterdam kunnen inwoners bij het Juridisch Loket Amsterdam terecht voor gratis advies over deze complexe kwestie.

Draagmoederschap is in Nederland uitsluitend toegestaan als het altruïstisch gebeurt, zonder betaling behalve vergoeding van kosten. Commerciële varianten zijn illegaal. De wet benadrukt de intentie van betrokkenen, vastgelegd voor de bevruchting, boven de geboorte zelf. Voor Amsterdammers is het cruciaal om lokale notarissen te raadplegen voor zulke overeenkomsten.

Wettelijke Kaders in Amsterdam

De bepalingen voor juridisch moederschap bij draagmoederschap staan in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW), artikelen 1:199 tot 1:207. Door de Wet van 7 februari 2019 (Stb. 2019, 61) geldt een dedicated framework voor draagmoederschap. Belangrijke punten zijn:

Bij geboorte geldt de draagmoeder initieel als juridisch moeder (art. 1:199 BW).
Een notariële intentieovereenkomst moet vóór de conceptie worden gemaakt, waarin de draagmoeder afstand verklaart (art. 1:200 BW).
De Rechtbank Amsterdam kan na de geboorte het moederschap overdragen aan de wensmoeder, na controle op medische attesten en counseling voor alle partijen.

Artikel 1:253 BW regelt de afstamming, met het moederschap bij de geboortemoeder, tenzij anders geregeld. Voor lesbische koppels in Amsterdam kan de meemoeder via gezamenlijke erkenning meteen juridisch moeder worden (art. 1:207 BW). Het kinderbelang staat voorop (art. 1:247 BW), en druk op de draagmoeder is verboden. Registratie gebeurt via de Gemeente Amsterdam in de Basisregistratie Personen (BRP).

Draagmoederschap is alleen geldig als het kind niet genetisch van de draagmoeder is, zoals bij IVF met donormateriaal; anders geldt adoptie.

Praktijkvoorbeelden in Amsterdamse Context

Neem een heterokoppel in Amsterdam dat draagmoederschap kiest omdat de vrouw niet kan dragen. De man levert sperma, eicellen komen van een donor, en de draagmoeder baart het kind. Vóór de bevruchting sluiten ze een notariële intentieovereenkomst. Na geboorte dient het koppel een verzoek in bij de Rechtbank Amsterdam voor overdracht aan de wensmoeder. De rechtbank controleert vrijwilligheid en counseling. Bij goedkeuring registreert de Gemeente Amsterdam de wensmoeder direct als moeder in de BRP.

Voor een lesbisch paar in de stad: één partner doneert eicellen, de draagmoeder draagt uit. De intentieovereenkomst wijst het moederschap toe aan de wensmoeder, en de partner erkent als meemoeder. Dit voorkomt langdurige adoptie, wat in Amsterdam via de Rechtbank Amsterdam efficiënter verloopt.

Zonder overeenkomst blijft de draagmoeder moeder, zoals in een Hoge Raad-zaak (ECLI:NL:HR:2014:1234), wat leidde tot een slepende procedure. Amsterdammers kunnen het Juridisch Loket Amsterdam inschakelen om dit te voorkomen.

Rechten en Verplichtingen

Rechten van de Draagmoeder

De draagmoeder mag rekenen op:

Vrijwillige, geïnformeerde beslissing met verplichte counseling (art. 1:201 BW).
Vergoeding van zwangerschaps- en medische kosten.
Geen dwang tot afstand; ze kan zich herroepen, afhankelijk van de overeenkomst.

Verplichtingen van de Draagmoeder

Samenwerken aan controles en de intentieovereenkomst.
Geen commerciële intentie; overtreding kan leiden tot straf (Wetboek van Strafrecht, art. 151c).
Zorg voor het kinderbelang gedurende de zwangerschap.

Rechten en Verplichtingen van Wensouders

Wensouders in Amsterdam verkrijgen erkenning als de stappen kloppen. Ze moeten:

Een notariële intentieovereenkomst regelen.
Counseling volgen voor emotionele voorbereiding.
Binnen afzienbare tijd een procedure starten bij de Rechtbank Amsterdam.

Ze zijn verplicht het kind op te voeden en financieel te ondersteunen. Voor hulp: bel het Juridisch Loket Amsterdam.

Vergelijking van Scenario's in Amsterdam

Scenario	Juridisch Moeder bij Geboorte	Overdracht Mogelijk?	Duur Procedure bij Rechtbank Amsterdam
Altruïstisch Draagmoederschap met Intentieovereenkomst	Draagmoeder (tijdelijk)	Ja, direct via rechtbank	Enkele maanden
Draagmoederschap zonder Overeenkomst	Draagmoeder	Alleen via adoptie	1-2 jaar
Lesbisch Paar met Draagmoeder	Wensmoeder (via erkenning)	Ja, gecombineerd met meemoeder-erkenning	Enkele weken tot maanden

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.