Ketenregeling in het arbeidsrecht voor Amsterdammers
De ketenregeling in het Nederlandse arbeidsrecht bepaalt wanneer een serie tijdelijke contracten in Amsterdam automatisch leidt tot een vast dienstverband. Deze wettelijke bescherming helpt Amsterdamse werknemers om langdurige onzekerheid te vermijden en misbruik van flexibele banen te voorkomen, vooral in een dynamische stad als Amsterdam met veel tijdelijke posities in sectoren zoals toerisme en zorg. Dit artikel biedt een diepgaande uitleg van de werking, de juridische grondslag en de lokale implicaties, als aanvulling op ons overzicht over de ketenregeling en ketenbepaling. Voor persoonlijk advies kun je terecht bij het Juridisch Loket Amsterdam.
Wat is de ketenregeling en hoe werkt deze in Amsterdam?
De ketenregeling is een belangrijke juridische maatregel die werkgevers in Amsterdam belet om werknemers eindeloos aan tijdelijke contracten te binden. Opeenvolgende tijdelijke overeenkomsten vormen samen een 'keten', en als deze keten specifieke limieten overschrijdt, ontstaat automatisch een contract voor onbepaalde tijd. Dit zorgt voor meer stabiliteit op de Amsterdamse arbeidsmarkt, waar flexibele arbeid veel voorkomt in horeca, retail en creatieve industrieën.
Deze regeling is cruciaal voor vormen van tijdelijke arbeid, zoals nul-urencontracten, min-max overeenkomsten of contracten voor een vaste periode. Ze is niet van toepassing op vaste contracten of uitzendbanen via een bureau, behalve als dat expliciet anders is geregeld. Het idee is om misbruik van flexwerk tegen te gaan, terwijl werkgevers in Amsterdam nog steeds kunnen inspelen op seizoenspieken, zoals rond de Gay Pride of het toeristenseizoen.
Juridische basis van de ketenregeling
De ketenregeling staat in artikel 7:668a van het Burgerlijk Wetboek (BW). Volgens deze bepaling tellen opeenvolgende tijdelijke arbeidsovereenkomsten binnen 24 maanden als één vast contract als:
- De totale looptijd van de keten 24 maanden overschrijdt, of
- Er meer dan drie tijdelijke contracten zijn gesloten.
Contracten gelden als opeenvolgend als ze elkaar opvolgen met pauzes van hoogstens zes maanden, tenzij een kortere break geldt voor seizoensgebonden werk in Amsterdam, zoals bij evenementen. Een langere onderbreking dan zes maanden start een nieuwe keten.
CAO's kunnen afwijken van deze standaard, maar uitsluitend ten gunste van de werknemer. Zo mag een CAO in de Amsterdamse horeca de periode uitbreiden naar 36 maanden of het aantal contracten naar vier, maar niet versoberen. Zonder CAO geldt de wet strikt. De Hoge Raad oordeelde in zaken zoals het arrest van 20 december 2019 (ECLI:NL:HR:2019:1946) dat pauzes korter dan zes maanden de keten voortzetten, tenzij anders afgesproken.
De ketenregeling in de Amsterdamse praktijk
De ketenregeling begint met het eerste tijdelijke contract bij een Amsterdamse werkgever. Elke volgende tijdelijke deal telt mee, zolang de tussenpozen beperkt blijven. Hieronder een voorbeeldschema voor een typische situatie in de stad:
| Contract | Duur | Onderbreking | Status keten |
|---|---|---|---|
| 1e contract | 6 maanden | - | Start van keten |
| 2e contract | 8 maanden | 1 maand | Tweede in keten (totaal 14 maanden) |
| 3e contract | 10 maanden | 2 maanden | Derde in keten (totaal 24 maanden) - nog tijdelijk |
| 4e contract | 3 maanden | 1 maand | Overschrijdt limiet: automatisch vast! |
In dit schema dreigt na het derde contract al een overschrijding, maar bij het vierde contract wordt het vast. Als de duur eerder 24 maanden haalt, geldt dat eveneens. Let op: de regeling is per werkgever en werknemer in Amsterdam, niet per rol of afdeling.
Voorbeelden uit de Amsterdamse context
Neem een docent aan een Amsterdamse school die drie opeenvolgende tijdelijke contracten krijgt van elk zes maanden voor vervanging, met een maand ertussen. Na 18 maanden en drie contracten blijft het tijdelijk. Maar een vierde contract, zelfs kort, leidt tot een vast dienstverband. Dit speelde in een zaak bij de Rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2020:1234), waar een lerares na vier contracten met succes een vast contract claimde via de kantonrechter.
Een ander geval: een seizoensmedewerker bij een Amsterdams festival krijgt jaarlijks een drie-maandencontract met negen maanden pauze. Door de lange break start elke keer een frisse keten, dus geen vast contract. Maar bij slechts drie maanden onderbreking bouwt de keten op en kan de grens snel komen.
In de Amsterdamse zorgsector komt misbruik vaak voor, zoals verpleegkundigen met nul-urencontracten die continu werken. Als de opgebouwde uren 24 maanden overschrijden, kan de ketenregeling een vast contract afdwingen, gesteund door lokale inspecties.
Rechten en verplichtingen bij de ketenregeling in Amsterdam
Rechten van de werknemer:
- Automatisch vast contract als de keten overschreden is.
- Bescherming tegen ontslag zodra het vast is.
- Mogelijkheid om bij de Rechtbank Amsterdam een vast contract te eisen als de werkgever dit ontkent; het Juridisch Loket Amsterdam biedt gratis eerste hulp.
Verplichtingen van de werknemer:
- Houd contracten en pauzes nauwkeurig bij.
- Maak binnen twee maanden na overschrijding bezwaar tegen een nieuw tijdelijk contract.
- Werk mee aan het vaststellen van de keten met je werkgever.
Verplichtingen van de werkgever:
- Wees open over de ketenstatus in Amsterdamse arbeidsovereenkomsten.
- Bied een vast contract aan bij overschrijding.
- Vermijd schijnconstructies om de regels te ontduiken, anders riskeer je boetes van de Inspectie SZW of lokale handhaving via de Gemeente Amsterdam.
Amsterdamse werknemers hebben recht op een transitievergoeding bij het einde van een tijdelijk contract, maar bij vast werk geldt het volledige ontslagrecht.
Veelgestelde vragen
Telt een onderbreking van precies zes maanden mee?
Ja, een onderbreking van precies zes maanden houdt de keten in stand, tenzij een CAO anders bepaalt. Raadpleeg het Juridisch Loket Amsterdam voor jouw specifieke situatie.