Nadeelcompensatie is een vergoeding voor schade die je lijdt door rechtmatig overheidshandelen. De overheid handelt juist, maar jij draagt onevenredig veel nadeel.
Wat is nadeelcompensatie?
Bij nadeelcompensatie gaat het om:
- Rechtmatig overheidshandelen (geen fout)
- Dat onevenredig nadeel veroorzaakt voor jou
- Boven het normale maatschappelijke risico
Verschil met onrechtmatige daad
| Onrechtmatige daad | Nadeelcompensatie |
|---|
| Overheid handelt fout | Overheid handelt juist |
| Volledige schadevergoeding | Vergoeding onevenredig nadeel |
| Toerekenbaarheid nodig | Geen toerekenbaarheid nodig |
Voorbeelden
- Omzetdaling door langdurige wegwerkzaamheden
- Waardedaling woning door nieuw bestemmingsplan
- Overlast door aanleg van infrastructuur
Voorwaarden
Voor nadeelcompensatie moet je aantonen:
- Rechtmatig overheidshandelen
- Schade boven het normale maatschappelijke risico
- Causaal verband
- Schade was niet voorzienbaar (risicoaanvaarding)
Hoogte vergoeding
Je krijgt niet alle schade vergoed:
- Alleen het onevenredige deel
- Normaal maatschappelijk risico (2-5%) is voor eigen rekening
- Bij planschade vaak een drempel
Veelgestelde vragen
Wat is het normale maatschappelijke risico?
Dit is het nadeel dat iedereen moet accepteren als onderdeel van het maatschappelijk verkeer. Vaak 2-5% van de waarde.
Waar vraag ik nadeelcompensatie aan?
Bij het bestuursorgaan dat verantwoordelijk is voor het schadeveroorzakende handelen.
Hoe lang duurt de procedure?
Vaak maanden tot jaren. Er wordt meestal een deskundige ingeschakeld voor schadebegroting.
## Veelgestelde vragen
**Hoe weet ik of mijn schade in aanmerking komt voor nadeelcompensatie?**
Uw schade komt in aanmerking als deze is veroorzaakt door rechtmatig overheidshandelen en boven het normale maatschappelijke risico (2-5%) uitstijgt. Denk aan omzetverlies door wegwerkzaamheden of waardedaling van uw woning door een nieuw bestemmingsplan. Belangrijk is dat u kunt aantonen dat de schade onevenredig groot is en niet voorzienbaar was. Raadpleeg een jurist of de betreffende overheidsinstantie voor een eerste beoordeling.
**Wat moet ik doen om nadeelcompensatie aan te vragen?**
U begint met een schriftelijke aanvraag bij het bestuursorgaan dat verantwoordelijk is voor het schadeveroorzakende handelen, zoals de gemeente of provincie. Vermeld duidelijk de schade, het causale verband met het overheidshandelen en waarom dit onevenredig is. Voeg bewijsstukken toe, zoals financiële overzichten of taxatierapporten. Het orgaan heeft vervolgens 8 weken om te reageren. Bij afwijzing kunt u bezwaar maken.
**Krijg ik al mijn schade vergoed als ik nadeelcompensatie ontvang?**
Nee, u krijgt alleen het onevenredige deel van de schade vergoed. Het normale maatschappelijke risico (meestal 2-5% van de waarde) blijft voor uw rekening. Bij planschade gelden vaak extra drempels. De vergoeding dekt bijvoorbeeld niet de volledige waardedaling van uw woning door een nieuw bestemmingsplan, maar alleen het deel dat als onevenredig wordt beschouwd.
**Kan ik nadeelcompensatie krijgen voor emotionele schade of overlast?**
Nadeelcompensatie richt zich vooral op materiële schade, zoals financieel verlies of waardedaling. Emotionele schade of overlast (bijvoorbeeld geluidsoverlast) komt minder snel in aanmerking, tenzij deze direct vertaald kan worden naar een financieel nadeel. Bij ernstige, langdurige overlast kunt u soms een beroep doen op specifieke regelingen, zoals die voor planschade of milieuschade.
**Wat gebeurt er als mijn aanvraag voor nadeelcompensatie wordt afgewezen?**
Bij afwijzing kunt u binnen zes weken bezwaar maken bij het bestuursorgaan. Leg hierin uit waarom u het niet eens bent met de beslissing en voeg eventueel nieuw bewijs toe. Als het bezwaar wordt afgewezen, kunt u in beroep gaan bij de rechtbank. Schakel bij voorkeur een gespecialiseerde jurist in om uw kansen te vergroten. Houd rekening met een procedure die maanden tot jaren kan duren.
**Is er een termijn waarbinnen ik nadeelcompensatie moet aanvragen?**
Ja, u moet uw aanvraag indienen binnen vijf jaar nadat u bekend bent geworden met de schade en het oorzakelijke overheidshandelen. Voor planschade geldt vaak een kortere termijn van één jaar na de inwerkingtreding van het bestemmingsplan. Wacht niet te lang, want na deze termijnen vervalt uw recht op vergoeding. Controleer altijd de specifieke regels van het betreffende bestuursorgaan.
**Kan ik nadeelcompensatie krijgen voor schade door een besluit dat al lang geleden is genomen?**
Dit is mogelijk, maar lastig. U moet aantonen dat u pas recent bekend bent geworden met de schade en het causale verband met het overheidshandelen. Daarnaast geldt de vijfjaarstermijn vanaf het moment van bekendheid. Voor oude besluiten (bijvoorbeeld bestemmingsplannen van decennia geleden) is het vaak moeilijk om alsnog compensatie te krijgen, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden.
### TL;DR
Nadeelcompensatie vergoedt onevenredige schade door rechtmatig overheidshandelen, zoals omzetverlies of waardedaling. U krijgt niet alles vergoed: het normale risico (2-5%) blijft voor uw rekening. Vraag het aan bij het verantwoordelijke bestuursorgaan binnen vijf jaar na bekendheid met de schade. Procedures duren vaak lang en bij afwijzing kunt u bezwaar maken of naar de rechter stappen.
### Key Takeaways
- Nadeelcompensatie geldt alleen voor schade door rechtmatig overheidshandelen, niet voor onrechtmatige daden
- U moet aantonen dat de schade onevenredig groot is en boven het normale maatschappelijke risico (2-5%) uitkomt
- De vergoeding dekt niet de volledige schade, maar alleen het onevenredige deel
- Dien uw aanvraag tijdig in (meestal binnen vijf jaar) bij het verantwoordelijke bestuursorgaan
- Bij afwijzing kunt u bezwaar maken of in beroep gaan, maar procedures kunnen lang duren