Het Beginsel van Ne Bis in Idem in Amsterdam
Ne bis in idem, vastgelegd in artikel 68 Wetboek van Strafrecht (Sr), verbiedt dat een persoon tweemaal wordt vervolgd of gestraft voor hetzelfde feit na een onherroepelijke beslissing. In Amsterdam, waar de Rechtbank Amsterdam en het Gerechtshof Amsterdam jaarlijks duizenden strafzaken behandelen, waarborgt dit principe rechtszekerheid en beschermt het tegen herhaalde procedures in de bruisende havenstad vol complexe delicten.
Het geldt zowel na veroordeling als vrijspraak door de Amsterdamse rechtbanken. Een onherroepelijke vrijspraak door de Rechtbank Amsterdam blokkeert vervolging voor identieke feiten; bij veroordeling door het Hof kan geen nieuwe straf worden opgelegd voor hetzelfde delict, tenzij feiten verschillen, zoals bij havenfraude of drugssmokkel via de Westhaven.
Uitzonderingen en Afbakening in Amsterdamse Praktijk
Er zijn uitzonderingen, zoals bij voortgezette handelingen in de Amsterdamse onderwereld of als nieuwe kwalificaties ontstaan door witwassen in de Zuidas. De Hoge Raad hanteert een feiten- en omstandigheden-toets: identieke feiten, zoals bij een overval in de Pijp, blokkeren heropening. Dit voorkomt misbruik maar laat ruimte voor nieuwe delicten, bijvoorbeeld bij sequel-incidenten in de Red Light District.
In Amsterdam speelt ne bis in idem prominent bij zaken zoals xtc-laboratoria in West of geweldsdelicten met meerdere verdachten rond het Centraal Station. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) bewaakt de toepassing via artikel 4 Protocol 7 EVRM, wat lokale parketten dwingt tot precisie.
Praktische Gevolgen voor Amsterdamse Verdachten en OM
Schending kan leiden tot niet-ontvankelijkverklaring door de Rechtbank Amsterdam. Voor verdachten biedt het rust na zaken bij de politierechter; voor het OM, met vestiging aan de Piet de Wittlaan, dwingt het tot zorgvuldige zaaksaanleg. Onherroepelijkheid activeert dit shield effectief in de dynamische Amsterdamse rechtspraktijk.
(Woordaantal: 285)