Omgangsrecht

Omgangsrecht is het recht van een kind om contact te hebben met beide ouders, ook na scheiding. Dit recht is vastgelegd in de wet en geldt ongeacht of een ouder gezag heeft.

Wettelijke basis

Het omgangsrecht is gebaseerd op twee pijlers:

• Recht van het kind: Artikel 8 EVRM en artikel 9 IVRK geven kinderen recht op contact met beide ouders
• Recht en plicht van de ouder: Een ouder heeft het recht én de plicht om omgang te hebben met het kind

Wie heeft recht op omgang?

Persoon	Omgangsrecht
Ouder met gezag	Ja, vanzelfsprekend
Ouder zonder gezag	Ja, wettelijk recht
Grootouders	Mogelijk, moet worden aangevraagd
Stiefouder/ex-partner ouder	Mogelijk bij nauwe band met kind
Andere belangrijke personen	Mogelijk bij nauwe band met kind

Omgang bij scheiding

Bij scheiding wordt de omgang geregeld in het ouderschapsplan. Hierin staat:

• Wanneer het kind bij welke ouder is
• Hoe vakanties en feestdagen worden verdeeld
• Hoe contact verloopt als het kind bij de andere ouder is

Omgang vaststellen door rechter

Als ouders het niet eens worden, kan de rechter een omgangsregeling vaststellen. De rechter kijkt naar:

• Het belang van het kind
• De leeftijd en behoeften van het kind
• De relatie tussen kind en ouder
• Praktische mogelijkheden (afstand, werk)

Begeleide omgang

Bij zorgen over de veiligheid kan de rechter begeleide omgang vaststellen. Het contact vindt dan plaats onder toezicht van een derde, bijvoorbeeld bij een omgangshuis.

Kan omgang worden geweigerd?

Omgang kan alleen worden ontzegd of beperkt als dit in het belang van het kind is. Redenen kunnen zijn: mishandeling, ernstige verwaarlozing, of als het kind zelf ernstig bezwaar heeft. De rechter beslist hierover.

Wat als mijn kind geen omgang wil met de andere ouder?

De wens van het kind wordt meegewogen, vooral bij oudere kinderen. Maar het kind beslist niet zelf. De rechter onderzoekt waarom het kind geen contact wil en of dit in het belang van het kind is.

Hebben grootouders automatisch recht op omgang?

Nee, grootouders moeten omgang aanvragen bij de rechter. Ze moeten aantonen dat er een nauwe persoonlijke betrekking is met het kleinkind. De rechter weegt af of omgang in het belang van het kind is.

## Veelgestelde vragen **Hoe regel ik omgangsrecht als mijn ex-partner en ik het niet eens worden?** Als jullie er samen niet uitkomen, kun je de rechter inschakelen. Dien een verzoek in bij de rechtbank om een omgangsregeling vast te stellen. De rechter beoordeelt wat in het belang van het kind is, zoals de relatie met beide ouders, leeftijd en praktische mogelijkheden. Tijdens de procedure kan een mediator of kinderrechter jullie helpen tot een oplossing te komen. Bereid je voor met een voorstel voor een omgangsschema en bewijs van je betrokkenheid bij het kind. **Mijn kind wil niet meer naar de andere ouder. Wat kan ik doen?** Neem de zorgen van je kind serieus, maar forceer geen beslissing. Praat met je kind over de redenen en overleg eventueel met een kinderpsycholoog. Als de andere ouder omgangsrecht heeft, ben je verplicht dit te faciliteren, tenzij er sprake is van gevaar. Bij aanhoudende weigering kun je de rechter vragen de omgangsregeling te herzien. De rechter onderzoekt dan of aanpassing nodig is, bijvoorbeeld door begeleide omgang of tijdelijke stopzetting. **Kunnen grootouders omgangsrecht afdwingen als de ouders dat weigeren?** Grootouders hebben geen automatisch recht op omgang, maar kunnen dit wel aanvragen bij de rechter. Ze moeten aantonen dat er een nauwe band met het kleinkind is en dat omgang in het belang van het kind is. De rechter weegt dit af tegen de wensen van de ouders. Bij een positieve uitspraak kan een omgangsregeling worden vastgesteld, bijvoorbeeld één keer per maand. Zonder rechterlijke uitspraak hebben grootouders geen recht op omgang. **Wat staat er minimaal in een ouderschapsplan over omgang?** Een ouderschapsplan moet ten minste bevatten: een verdeling van zorg- en opvoedingstaken, een omgangsschema (bijv. weekendregeling, vakanties), afspraken over communicatie (bijv. telefooncontact) en hoe kosten worden verdeeld. Ook moet er staan hoe ouders elkaar informeren over belangrijke zaken, zoals schoolprestaties of gezondheid. Het plan moet duidelijk en uitvoerbaar zijn. Bij scheiding met gezamenlijk gezag is een ouderschapsplan verplicht. **Wanneer kan de rechter omgangsrecht ontzeggen of beperken?** De rechter kan omgang beperken of ontzeggen als dit in het belang van het kind is. Redenen zijn bijvoorbeeld mishandeling, verwaarlozing, ernstige psychische problemen of als het kind zelf ernstige bezwaren heeft (vooral bij oudere kinderen). Ook bij risico op ontvoering of als de ouder het kind tegen de andere ouder opzet, kan omgang worden beperkt. De rechter beslist altijd per geval en kan begeleide omgang of een tijdelijk verbod opleggen. **Hoe werkt begeleide omgang en wanneer wordt dit toegepast?** Begeleide omgang vindt plaats onder toezicht van een neutrale derde, zoals een medewerker van een omgangshuis. Dit wordt toegepast bij zorgen over de veiligheid of het welzijn van het kind, bijvoorbeeld bij verslaving, geweld of een lange periode van geen contact. De begeleider zorgt voor een veilige setting en kan ingrijpen als dat nodig is. De rechter bepaalt de duur en frequentie. Het doel is vaak om de band tussen ouder en kind te herstellen onder gecontroleerde omstandigheden. **Wat kan ik doen als de andere ouder zich niet aan de omgangsregeling houdt?** Probeer eerst in gesprek te gaan om de problemen op te lossen. Als dat niet lukt, kun je een mediator inschakelen. Bij aanhoudende schendingen kun je de rechter vragen de omgangsregeling af te dwingen. Dit doe je via een verzoekschrift waarin je de overtredingen beschrijft. De rechter kan sancties opleggen, zoals een dwangsom of wijziging van de regeling. In extreme gevallen kan de rechter zelfs het gezag aanpassen. Bewijs (bijv. berichten, getuigen) is hierbij belangrijk. ### TL;DR Omgangsrecht geeft kinderen recht op contact met beide ouders na scheiding, ongeacht gezag. Ouders moeten hierover afspraken maken in een ouderschapsplan, of anders beslist de rechter. Ook grootouders of anderen met een nauwe band kunnen omgang aanvragen. De rechter kijkt altijd naar het belang van het kind, en kan omgang beperken of begeleid laten verlopen bij risico’s. ### Key Takeaways - Het kind heeft recht op omgang met beide ouders, ook als één ouder geen gezag heeft. - Bij scheiding is een ouderschapsplan verplicht, waarin omgangsafspraken staan vastgelegd. - Als ouders het niet eens worden, beslist de rechter over de omgangsregeling op basis van het kindbelang. - Grootouders of anderen kunnen omgang aanvragen, maar hebben geen automatisch recht en moeten dit bewijzen. - Omgang kan alleen worden beperkt of ontzegd als dit in het belang van het kind is, bijvoorbeeld bij gevaar of ernstige bezwaren van het kind.