Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag omvat het recht en de plicht om een minderjarig kind te verzorgen en op te voeden. Het gezag bepaalt wie beslissingen mag nemen over belangrijke zaken in het leven van het kind.

Wat houdt ouderlijk gezag in?

Ouderlijk gezag omvat drie hoofdelementen:

• Verzorging en opvoeding: Dagelijkse zorg voor het kind
• Wettelijke vertegenwoordiging: Handelen namens het kind bij officiële zaken
• Beheer van vermogen: Beheren van bezittingen van het kind

Beslissingen onder gezag

Categorie	Voorbeelden
Onderwijs	Schoolkeuze, overstappen, bijles
Medisch	Behandelingen, vaccinaties, operaties
Woonplaats	Verhuizing, bij wie kind woont
Religie	Religieuze opvoeding, rituelen
Financieel	Bankrekening, erfenis, verzekering
Paspoort/ID	Aanvragen reisdocumenten

Wie heeft gezag?

Automatisch gezag hebben:

• De moeder (altijd, tenzij ontzet)
• De gehuwde of geregistreerde vader
• De vader die het kind heeft erkend én gezag heeft aangevraagd

Duur gezag

Ouderlijk gezag duurt tot:

• Het kind 18 jaar wordt
• Het kind meerderjarig verklaard wordt door de rechter
• Het gezag wordt beëindigd door de rechter

Gezag vs. omgang

Gezag en omgang zijn verschillende begrippen:

Gezag	Omgang
Juridische beslissingsmacht	Recht op contact met kind
Kan bij één of twee ouders liggen	Recht van elke ouder
Vereist voor grote beslissingen	Onafhankelijk van gezag

Kan een ouder zonder gezag toch belangrijke beslissingen nemen?

Een ouder zonder gezag kan geen juridische beslissingen nemen over het kind. Wel heeft deze ouder recht op informatie over het kind en recht op omgang. Bij dagelijks contact neemt deze ouder praktische beslissingen, maar grote beslissingen (school, medisch) zijn voorbehouden aan de gezaghebbende ouder.

Wat als ouders het oneens zijn over een beslissing?

Bij gezamenlijk gezag moeten beide ouders het eens zijn over belangrijke beslissingen. Lukt dit niet, dan kan de rechter worden gevraagd om een beslissing te nemen. Dit heet 'vervangende toestemming'.

Kan iemand anders dan de ouders gezag krijgen?

Ja, de rechter kan het gezag toekennen aan een ander, bijvoorbeeld een voogd. Dit gebeurt als beide ouders zijn overleden, het gezag is beëindigd, of als dit in het belang van het kind is.

## Veelgestelde vragen **Hoe vraag ik ouderlijk gezag aan als ongehuwde vader?** Als ongehuwde vader moet je eerst je kind erkennen bij de gemeente. Daarna kun je gezamenlijk gezag aanvragen via het digitaal loket van de Rechtspraak of met een formulier bij de griffie van de rechtbank. Beide ouders moeten hiervoor toestemming geven. Als de moeder weigert, kun je de rechter vragen om vervangende toestemming. Het proces duurt meestal enkele weken tot maanden. **Wat gebeurt er met het ouderlijk gezag bij een scheiding?** Bij een scheiding blijft het gezamenlijk gezag automatisch bestaan, tenzij een van de ouders het eenhoofdig gezag aanvraagt bij de rechter. De rechter beslist hierover op basis van het belang van het kind. Zelfs bij eenhoofdig gezag heeft de andere ouder recht op omgang en informatie over het kind. **Kan ik het gezag van de andere ouder laten beëindigen?** Ja, maar dit is alleen mogelijk als er zwaarwegende redenen zijn, zoals verwaarlozing, mishandeling of verslaving. Je moet een verzoek indienen bij de rechtbank en bewijzen dat het belang van het kind in het geding is. De rechter zal altijd eerst minder ingrijpende maatregelen overwegen, zoals een gezinsvoogd. **Mag ik zonder toestemming van de andere ouder met mijn kind verhuizen?** Bij gezamenlijk gezag heb je toestemming nodig van de andere ouder voor een verhuizing die de omgangsregeling beïnvloedt. Zonder toestemming kun je de rechter om vervangende toestemming vragen. Bij eenhoofdig gezag mag je zelf beslissen, maar je moet de andere ouder wel informeren als deze omgangsrecht heeft. **Wat zijn mijn rechten als ik geen gezag heb, maar wel omgangsrecht?** Ook zonder gezag heb je recht op informatie over belangrijke zaken in het leven van je kind (zoals schoolprestaties en gezondheid). Je mag praktische beslissingen nemen tijdens de omgang (bijv. wat het kind eet of draagt), maar grote beslissingen (zoals medische behandelingen) zijn voorbehouden aan de gezaghebbende ouder. Je kunt de rechter vragen om een omgangsregeling vast te stellen. **Hoe werkt het als mijn kind 18 wordt?** Op 18-jarige leeftijd eindigt het ouderlijk gezag automatisch. Je kind is vanaf dat moment meerderjarig en mag zelf alle beslissingen nemen. Je hebt geen wettelijke zeggenschap meer, maar kunt wel financiële of praktische steun blijven bieden. Eventuele alimentatieverplichtingen blijven meestal bestaan tot het kind 21 is. **Kan ik het gezag tijdelijk overdragen aan iemand anders?** Ja, je kunt een schriftelijke volmacht geven voor specifieke situaties (bijv. een vakantie). Voor langere periodes (bijv. bij ziekte) kun je een tijdelijke voogdij regelen via de rechter. Dit is alleen mogelijk als beide gezaghebbende ouders hiermee instemmen of als de rechter dit in het belang van het kind vindt. ### TL;DR Ouderlijk gezag geeft ouders het recht en de plicht om hun minderjarige kind te verzorgen, op te voeden en wettelijk te vertegenwoordigen. Het duurt tot het kind 18 wordt en kan bij één of beide ouders liggen. Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag meestal bestaan, tenzij de rechter anders beslist. ### Key Takeaways - Ouderlijk gezag omvat verzorging, opvoeding, wettelijke vertegenwoordiging en vermogensbeheer van het kind tot 18 jaar - Gehuwde ouders hebben automatisch gezamenlijk gezag; ongehuwde vaders moeten gezag aanvragen na erkenning - Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag meestal bestaan, tenzij een ouder eenhoofdig gezag aanvraagt bij de rechter - Zonder gezag heb je nog steeds recht op omgang en informatie over je kind - Belangrijke beslissingen (zoals medisch of schoolkeuze) vereisen toestemming van alle gezaghebbende ouders of vervangende toestemming van de rechter