Posttraumatische dystrofie (een oudere term voor CRPS) is een complexe pijnaandoening die kan ontstaan na letsel. Deze term wordt nog regelmatig gebruikt in medische rapportages en letselschadezaken.
Terminologie
De benaming van deze aandoening is door de jaren heen veranderd.
Historische benamingen
| Periode | Benaming | Beschrijving |
|---|
| 19e eeuw | Causalgie | Na zenuwletsel |
| 1900-1950 | Sudeck-atrofie | Na fracturen |
| 1950-1990 | Reflex Sympathische Dystrofie (RSD) | Nadruk op sympathisch zenuwstelsel |
| 1990-heden | Posttraumatische dystrofie | Nederlandse benaming |
| 1994-heden | CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom) | Internationale standaardterm |
Relatie met CRPS
Posttraumatische dystrofie is in wezen hetzelfde als CRPS type I. De term wordt in Nederland nog veel gebruikt, vooral door oudere medische specialisten en in juridische context.
Overeenkomsten
- Dezelfde symptomen (pijn, zwelling, verkleuring)
- Dezelfde oorzaken (trauma, operatie)
- Dezelfde diagnostische criteria
- Dezelfde behandeling
Stadiumindeling
Vroeger werd posttraumatische dystrofie ingedeeld in drie stadia, hoewel dit model nu verlaten is.
Klassieke stadia
Stadium I - Acuut (0-3 maanden)
- Pijn en overgevoeligheid
- Zwelling en roodheid
- Warmte en verhoogde zweetsecretie
- Beperkte mobiliteit
Stadium II - Dystrofisch (3-6 maanden)
- Aanhoudende pijn
- Koude, blauwe verkleuring
- Atrofie van huid en spieren
- Stijfheid gewrichten
Stadium III - Atrofisch (> 6 maanden)
- Blijvende pijn
- Ernstige atrofie
- Contracturen
- Botontkalking
Let op: Moderne inzichten tonen dat de stadiumindeling niet altijd klopt. De aandoening verloopt niet altijd in vaste fasen en kan in elk stadium stabiliseren of verbeteren.
Risicofactoren
Bepaalde factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van posttraumatische dystrofie.
Bekende risicofactoren
| Factor | Risicoverhoging |
|---|
| Polsfractuur | Meest voorkomende trigger |
| Vrouwelijk geslacht | Vaker getroffen |
| Leeftijd 40-60 jaar | Piekincidentie |
| Eerdere CRPS | Verhoogd risico op herhaling |
| Langdurige immobilisatie | Negatieve invloed |
Juridische aspecten
In letselschadezaken speelt posttraumatische dystrofie een belangrijke rol.
Aandachtspunten
- Causaliteit: het verband met het ongeval moet worden aangetoond
- Predispositie: een eventuele aanleg vermindert de aansprakelijkheid niet
- Diagnose: zorg voor diagnose volgens Budapest-criteria
- Documentatie: alle symptomen en beperkingen vastleggen
- Expertise: laat een CRPS-deskundige rapporteren
Prognose
De prognose van posttraumatische dystrofie is wisselend.
Beloop
- Circa 50% herstelt volledig of grotendeels
- Circa 30% houdt matige restverschijnselen
- Circa 20% ontwikkelt chronische, invaliderende klachten
- Vroege behandeling verbetert de prognose
Tips
- Herken vroege signalen en zoek direct medische hulp
- Vermijd langdurige immobilisatie na letsel
- Vraag doorverwijzing naar een pijnpoli bij aanhoudende klachten
- Houd rekening met de mogelijkheid van chronisch beloop
- Documenteer het verloop van de aandoening zorgvuldig
## Veelgestelde vragen
**Wat is posttraumatische dystrofie (CRPS)?**
CRPS is een chronische pijnaandoening die kan ontstaan na een letsel. Kenmerken zijn extreme pijn, zwelling, kleurverandering en beperkte functie van de aangedane ledemaat.
**Hoe wordt CRPS vastgesteld?**
Diagnose gebeurt door een pijnspecialist op basis van klinische criteria: pijn niet in verhouding tot letsel, zwelling, temperatuurverschillen.
**Welke schadevergoeding kan ik krijgen bij CRPS?**
Je kunt vergoeding krijgen voor medische behandelingen, medicatie, verlies van inkomen, huishoudelijke hulp, en smartengeld.
**Is CRPS te behandelen?**
CRPS is moeilijk te behandelen maar symptomen kunnen verminderen met fysiotherapie, medicatie, en psychologische ondersteuning.
**Wordt CRPS erkend als letselschade?**
Ja, CRPS wordt erkend als ernstig letsel. Goede medische documentatie is belangrijk.
### TL;DR
CRPS is een ernstige chronische pijnaandoening na letsel. Schadevergoeding omvat behandelkosten en smartengeld.
### Key Takeaways
- Extreme chronische pijn
- Diagnose door specialist
- Vroege behandeling belangrijk
## Veelgestelde vragen
**Wat is het verschil tussen posttraumatische dystrofie en CRPS? Zijn dit twee verschillende aandoeningen?**
Posttraumatische dystrofie (PTD) en CRPS type I zijn in wezen dezelfde aandoening. PTD is vooral de Nederlandse benaming, terwijl CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom) de internationale standaardterm is. Beide hebben dezelfde symptomen, oorzaken en behandelingen. PTD wordt nog vaak gebruikt in medische rapporten en juridische zaken, vooral door oudere specialisten.
**Mijn arts spreekt over 'Sudeck-atrofie' of 'RSD'. Is dit hetzelfde als posttraumatische dystrofie? Wat moet ik ermee?**
Ja, Sudeck-atrofie (1900-1950) en Reflex Sympathische Dystrofie (RSD, 1950-1990) zijn oude benamingen voor dezelfde aandoening als posttraumatische dystrofie. Deze termen worden nog af en toe gebruikt, maar CRPS is de huidige internationale standaard. Laat uw arts weten dat u de actuele termen wilt gebruiken voor duidelijkheid in behandeling en eventuele juridische stappen.
**Hoe wordt posttraumatische dystrofie nu nog ingedeeld in stadia? Is de oude indeling in drie fasen nog geldig?**
De klassieke indeling in drie stadia (acuut, dystrofisch, atrofisch) is verouderd en niet altijd toepasbaar. Moderne inzichten laten zien dat PTD/CRPS niet altijd lineair verloopt. De aandoening kan in elk stadium stabiliseren of verbeteren. Belangrijker is de ernst van symptomen en de individuele behandelstrategie. Vraag uw specialist om een actuele beoordeling.
**Ik heb een letsel geleden en heb last van pijn, zwelling en verkleuring. Kan dit posttraumatische dystrofie zijn? Wat moet ik doen?**
Ja, deze symptomen (pijn, zwelling, verkleuring) kunnen wijzen op PTD/CRPS, vooral als ze na een trauma of operatie optreden. Raadpleeg een pijnspecialist of revalidatiearts voor een diagnose. Belangrijk is snelle behandeling, zoals fysiotherapie, medicatie of nerveblokkades. Documenteer uw klachten en letsel goed voor eventuele juridische stappen.
**Wat zijn de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van posttraumatische dystrofie? Kan ik deze voorkomen?**
Risicofactoren zijn onder andere: oudere leeftijd, vrouwelijk geslacht, psychische stress, ernstig trauma (bv. fracturen) en genetische aanleg. Voorkomen is lastig, maar snelle en adequate behandeling na letsel kan het risico verminderen. Ook stressmanagement en goede pijnbeheersing spelen een rol. Bespreek uw persoonlijke risico’s met uw arts.
**Hoe kan ik aantonen dat mijn klachten posttraumatische dystrofie zijn, bijvoorbeeld voor een letselschadeclaim?**
Voor een letselschadeclaim moet u medische bewijzen leveren, zoals een diagnose van een specialist (pijnarts, revalidatiearts), beeldvorming (bv. botscans) en een gedetailleerd medisch rapport. De diagnose PTD/CRPS moet duidelijk zijn en de relatie met het letsel. Een onafhankelijke tweede mening kan helpen. Raadpleeg een juridisch adviseur gespecialiseerd in letselschade.
### TL;DR
Posttraumatische dystrofie (PTD) is hetzelfde als CRPS type I, maar wordt in Nederland nog vaak zo genoemd. De aandoening verloopt niet altijd in vaste stadia en kan variëren per persoon. Risicofactoren zijn onder andere trauma en stress, maar snelle behandeling kan het beloop beïnvloeden. Voor juridische stappen zijn medische bewijzen essentieel.
### Key Takeaways
- PTD en CRPS zijn dezelfde aandoening, met dezelfde symptomen en behandelingen.
- De klassieke stadiumindeling is verouderd; de aandoening verloopt vaak onvoorspelbaar.
- Risicofactoren zijn trauma, leeftijd en stress, maar snelle behandeling kan helpen.
- Voor letselschadeclaims zijn medische rapporten en diagnosebewijzen cruciaal.
- Oude termen zoals Sudeck-atrofie of RSD zijn verouderd, maar worden nog gebruikt in juridische contexten.