De rechter-commissaris (RC) is de onderzoeksrechter in strafzaken. Deze rechter houdt toezicht op het opsporingsonderzoek, beslist over dwangmiddelen en verricht onderzoekshandelingen.
Wat doet de rechter-commissaris?
De rechter-commissaris is een onafhankelijke rechter die toezicht houdt op het opsporingsonderzoek en bepaalde beslissingen neemt die een rechterlijke toets vereisen.
Taken
| Taak | Toelichting |
|---|
| Toetsen dwangmiddelen | Beslissen over voorlopige hechtenis |
| Toezicht opsporing | Controleren van opsporingsmethoden |
| Onderzoekshandelingen | Horen van getuigen, doorzoekingen |
| Machtigingen | Toestemming voor bijzondere bevoegdheden |
Voorlopige hechtenis
De belangrijkste taak is beslissen over de bewaring van verdachten.
Procedure
- Verdachte wordt voorgeleid
- Officier vordert bewaring
- Advocaat voert verweer
- RC beslist: bewaring of vrijlating
Horen van getuigen
De RC kan op verzoek van de verdediging of het OM getuigen horen.
Waarom bij de RC?
- Getuige is later mogelijk niet beschikbaar
- Waarheidsvinding vereist snelheid
- Verdediging wil getuige ondervragen
- Bedreigde of anonieme getuige
Mini-instructie
De verdediging kan een mini-instructie vragen: een onderzoek door de RC voordat de zaak op zitting komt.
Mogelijkheden
- Getuigenverhoor
- Deskundigenonderzoek
- Plaatsopneming
- Confrontatie
Machtigingen en toetsing
De RC geeft machtigingen voor bepaalde ingrijpende opsporingsbevoegdheden.
Voorbeelden
- Doorzoeking woning
- Telefoontap
- DNA-onderzoek
- Inzet bijzondere opsporingsmethoden
Positie RC
De RC is onafhankelijk van het OM en de zittingsrechter.
Kenmerken
- Onderdeel van de rechtbank
- Geen partij in het geding
- Toetst rechtmatigheid
- Beschermt rechten verdachte
Verschil met zittingsrechter
| Aspect | Rechter-commissaris | Zittingsrechter |
|---|
| Fase | Opsporingsfase | Berechtingsfase |
| Taak | Toezicht, onderzoek | Berechting, vonnis |
| Openbaarheid | Besloten | Openbaar |
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer kom ik in contact met een rechter-commissaris?**
Je komt in contact met een rechter-commissaris (RC) als je verdachte bent in een strafzaak en er beslissingen genomen moeten worden over dwangmiddelen, zoals voorlopige hechtenis. Ook als je advocaat een mini-instructie aanvraagt of als er getuigen gehoord moeten worden tijdens het opsporingsonderzoek, kan de RC betrokken zijn. De RC handelt altijd in de fase vóórdat de zaak voor de rechter komt.
**Hoe verloopt een zitting bij de rechter-commissaris?**
Een zitting bij de rechter-commissaris is besloten en minder formeel dan een rechtszitting. De officier van justitie en je advocaat zijn aanwezig. De RC stelt vragen, hoort argumenten over bijvoorbeeld voorlopige hechtenis en beslist direct of je in bewaring blijft of vrijkomt. Je hebt recht op een advocaat en mag zelf ook het woord voeren. De RC toetst of de opsporing rechtmatig verloopt.
**Kan ik bezwaar maken tegen een beslissing van de rechter-commissaris?**
Ja, tegen sommige beslissingen van de rechter-commissaris (RC) kun je in hoger beroep gaan bij de raadkamer van het gerechtshof. Dit geldt bijvoorbeeld voor beslissingen over voorlopige hechtenis. Je advocaat kan binnen drie dagen na de beslissing hoger beroep instellen. De raadkamer bekijkt dan opnieuw of de beslissing terecht was.
**Wat is het verschil tussen een rechter-commissaris en een gewone rechter?**
De rechter-commissaris (RC) houdt toezicht tijdens het opsporingsonderzoek en beslist over dwangmiddelen, zoals voorlopige hechtenis of doorzoekingen. De gewone (zittings)rechter behandelt de zaak pas in de berechtingsfase en doet uitspraak over schuld en straf. De RC werkt besloten, terwijl een rechtszitting meestal openbaar is. De RC is geen partij in de zaak, maar een onafhankelijke toezichthouder.
**Mag mijn advocaat getuigen oproepen bij de rechter-commissaris?**
Ja, je advocaat kan de rechter-commissaris (RC) verzoeken om getuigen te horen tijdens het opsporingsonderzoek. Dit gebeurt vaak als een getuige later mogelijk niet meer beschikbaar is of als de verdediging snel bepaalde informatie wil vastleggen. De RC beslist of het verhoor noodzakelijk is. Ook het Openbaar Ministerie kan zo’n verzoek doen.
**Wat is een mini-instructie en wanneer kan ik die aanvragen?**
Een mini-instructie is een onderzoek door de rechter-commissaris (RC) voordat de zaak op zitting komt. Je advocaat kan dit aanvragen als er bijvoorbeeld getuigen gehoord moeten worden, een deskundige moet worden ingeschakeld of een plaatsopneming nodig is. Het doel is om bewijs veilig te stellen of de zaak eerder te kunnen beoordelen. De RC beslist of het verzoek wordt toegewezen.
**Hoe lang kan ik in voorlopige hechtenis blijven?**
Voorlopige hechtenis kan in eerste instantie maximaal 14 dagen duren. Daarna kan de rechter-commissaris (RC) de hechtenis verlengen met telkens 30 dagen, tot een maximum van 90 dagen in totaal. In uitzonderlijke gevallen, zoals bij zware misdrijven, kan dit verlengd worden tot 110 dagen. Je advocaat kan tijdens elke verlenging verweer voeren tegen voortzetting van de hechtenis.
### TL;DR
De rechter-commissaris (RC) is een onafhankelijke rechter die toezicht houdt op het opsporingsonderzoek in strafzaken. De RC beslist over dwangmiddelen zoals voorlopige hechtenis, hoort getuigen en geeft machtigingen voor ingrijpende opsporingsmethoden. Het werk van de RC vindt plaats vóór de zitting en is besloten, in tegenstelling tot de openbare berechtingsfase door de zittingsrechter.
### Key Takeaways
- De rechter-commissaris (RC) controleert de rechtmatigheid van het opsporingsonderzoek en beschermt de rechten van de verdachte.
- De RC beslist over voorlopige hechtenis, getuigenverhoren en machtigingen voor dwangmiddelen zoals telefoontaps of doorzoekingen.
- Zittingen bij de RC zijn besloten, in tegenstelling tot openbare rechtszittingen bij de zittingsrechter.
- Tegen sommige beslissingen van de RC, zoals over voorlopige hechtenis, kun je in hoger beroep gaan bij de raadkamer.
- Je advocaat kan een mini-instructie aanvragen om bewijs veilig te stellen of onderzoek te laten doen voordat de zaak op zitting komt.