Verjaringstermijnen vervolging in Amsterdam
In Amsterdam bepaalt de verjaringstermijn hoe lang het Openbaar Ministerie (OM) een strafbaar feit mag vervolgen. Na afloop van de wettelijke periode kan niemand meer worden vervolgd, zelfs niet bij nieuw bewijs. Dit beschermt Amsterdammers tegen langdurige onzekerheid en garandeert juridische stabiliteit, vooral bij zaken voor de Rechtbank Amsterdam.
Wettelijke basis
De verjaringstermijnen voor vervolging zijn vastgelegd in Titel XXII van het Wetboek van Strafrecht (Sr), voornamelijk artikel 91 Sr. Deze regels scheiden misdrijven van overtredingen en baseren de duur op de maximale strafmaat. Ze zorgen ervoor dat oude incidenten in Amsterdam worden afgesloten, met duidelijkheid voor slachtoffers en verdachten.
Belangrijk: verjaring van vervolging (art. 91 Sr) wijkt af van verjaring van strafuitvoering (art. 70 e.v. Sr). We focussen hier op het punt waarop het OM geen dagvaarding meer mag uitbrengen. Voor meer diepgang, bekijk ons artikel over Verjaring in het strafrecht.
Overzicht van de verjaringstermijnen
De duur hangt af van de maximale straf. Hier een handig overzicht voor Amsterdamse zaken:
| Maximumstraf misdrijf | Verjaringstermijn vervolging | Wettelijke grond |
|---|---|---|
| Levenslange gevangenisstraf of meer dan 12 jaar | 20 jaar | Art. 91 lid 1 onder a Sr |
| Meer dan 8 jaar tot 12 jaar | 15 jaar | Art. 91 lid 1 onder b Sr |
| Meer dan 6 jaar tot 8 jaar | 12 jaar | Art. 91 lid 1 onder c Sr |
| Meer dan 3 jaar tot 6 jaar | 8 jaar | Art. 91 lid 1 onder d Sr |
| Meer dan 1 jaar tot 3 jaar | 6 jaar | Art. 91 lid 1 onder e Sr |
| Meer dan 6 maanden tot 1 jaar | 3 jaar | Art. 91 lid 1 onder f Sr |
| Overtredingen | 6 maanden | Art. 91 lid 2 Sr |
Opmerking: bij complexe feiten in Amsterdam geldt de langste termijn.
Wanneer start de termijn?
De verjaringstermijn begint de dag na het plegen van het feit (art. 92 Sr). Bij aanhoudende situaties, zoals huiselijk geweld in een Amsterdamse woning, start hij na beëindiging.
- Voorbeeld: Diefstal in het Amsterdamse Centrum op 1 januari 2020 (max. 4 jaar straf, 6 jaar termijn) verjaart op 2 januari 2026.
- Bij moord (20 jaar): feit op 1 januari 2000 verjaart op 2 januari 2020.
Stuiting en onderbreking
De termijn stopt tijdelijk (stuiting) of herstart (onderbreking) door specifieke acties (art. 93-95 Sr):
- Stuiting: Via dagvaarding of OM-bericht. Na de zaak loopt de termijn verder.
- Onderbreking: Nieuw vergelijkbaar feit, of bij jongeren tot hun 18e.
Als verdachte in Amsterdam kun je verjaring inroepen bij de Rechtbank Amsterdam (art. 96 Sr); de rechter checkt dit automatisch.
Praktijkvoorbeelden uit Amsterdam
Voorbeeld 1: Verkeersovertreding. Te hard rijden op de Ring A10 op 1 januari 2024 (overtreding, 6 maanden). OM moet voor 2 juli 2024 handelen, anders verjaart het. Gemeente Amsterdam stuurt boetes snel, maar bij discussie kan het langer duren.
Voorbeeld 2: Overval met geweld (max. 9 jaar, 15 jaar termijn). Incident in de Pijp op 1 januari 2010 verjaart op 2 januari 2025 zonder actie. Een dagvaarding in 2020 stuit de termijn.
Voorbeeld 3: Zware mishandeling (max. 8 jaar, 12 jaar termijn). Klacht in 2023 over een vechtpartij uit 2015 in Oost. Als niet verjaard, start vervolging bij Rechtbank Amsterdam; anders sepot.
Rechten en plichten in Amsterdam
Rechten verdachten:
- Verjaring inroepen bij Rechtbank Amsterdam.
- Geen vervolging na termijn, ook niet bij bekentenis.
- Fair trial met termijncontrole.
Plichten OM:
- Tijdig vervolgen.
- Juiste termijnberekening.
- Slachtoffers informeren (art. 51f Sv).
Slachtoffers: Spoor OM aan, maar voorkom verjaring niet.
Veelgestelde vragen
Kan de termijn worden verlengd?
Nee, strikte wettelijke grenzen. Alleen stuiting herstart.
Nieuw bewijs na verjaring?
Geen vervolging mogelijk. Bescherming tegen onzekerheid.
Verjaring voor oorlogsmisdrijven?
Nee, deze verjaren niet (art. 91 lid 3 Sr).
Moet ik verjaring zelf noemen?
Rechter doet het ambtshalve, maar vermeld het.
Tips voor Amsterdammers
- Check de termijn: Vraag pleegdatum op en reken na met onze verjaring-rekenhulp.
- Zoek advies: Bij ingewikkelde gevallen, ga naar Juridisch Loket Amsterdam of een lokale strafrechtadvocaat voor hulp bij Rechtbank Amsterdam-zaken.