Amsterdam’da Doğum Öncesi İzin: Kurallar ve Haklar
Doğum Öncesi İzin, Amsterdam’daki hamile çalışan kadınlara doğumdan hemen önce dinlenme fırsatı sağlar. Gebelik ve doğum izninin bu bölümü en fazla 6 hafta sürer ve anne ile bebeğin sağlığını korur. İşten çıkarma ve ayrımcılığı engellemek amacıyla yasal olarak düzenlenmiştir; Amsterdam’ın hareketli iş piyasasında özellikle önemlidir.
Amsterdamlılar için doğum öncesi izin ne anlama gelir?
Doğum öncesi izin, beklenen doğum tarihinden 6 hafta önce başlar; dinlenme, ebe kontrolleri ve hazırlık için zaman tanır. Son 4 hafta zorunludur, ilk 2 hafta isteğe bağlıdır. Amsterdam’da pek çok kadın, fiziksel zorluklar ve yoğun şehir yaşamı nedeniyle tam süreyi tercih eder. İzin doğum günüyle sona erer, ardından doğum izni devreye girer.
Doğum öncesi iznin yasal dayanağı
Hak, Çalışma ve Bakım Yasası (WAZO)’nun 4:1 ila 4:5 maddeleriyle düzenlenmiştir. Amsterdam’daki her hamile çalışan kadın bu haktan yararlanabilir, kıdem süresi fark etmeksizin. İşten çıkarma koruması 20. haftadan itibaren başlar (BK md. 7:17 f. 2). İhlal durumunda Amsterdam Mahkemesi’ne başvurabilirsiniz.
Uygulama Yasası Çalışma ve Bakım (UAZO), ödeneği belirler. Doğum öncesi izin süresince işveren %100 ücret öder; doğum sonrası UWV ödeneği devreye girer.
Doğum öncesi iznin süresi ve başlangıcı
Standart 6 hafta:
- 2 hafta isteğe bağlı izin: Doğumdan 6 hafta öncesinden itibaren isteğe bağlı.
- 4 hafta zorunlu izin: Doğumdan hemen önce.
Başlangıç tarihi, ebe veya jinekoloğun tıbbi tahminine dayanır. Erken doğum durumunda kalan süre doğum iznine kayar.
Doğum öncesi izin ve doğum izni karşılaştırması
| Yön | Doğum Öncesi İzin | Doğum İzni |
|---|---|---|
| Süre | 6 hafta (4 zorunlu + 2 isteğe bağlı) | 10 hafta |
| Başlangıç | Beklenen doğumdan 6 hafta önce | Doğumdan sonraki gün |
| Ücret Ödemesi | İşveren (tam ücret) | UWV ödeneği (%70 ücret, max. günlük ücret) |
| Zorunlu mu? | Son 4 hafta evet | Tamamen evet |
Gebelik izni süresi veya doğum izni hakkında daha fazla bilgi.
Doğum öncesi izin sırasında haklar ve yükümlülükler
Haklar:
- UWV izni olmadan işten çıkarma yapılamaz.
- İşveren tam ücret öder.
- Güvenli çalışma ortamı (Arbowet md. 4:8).
- Tıbbi gerekçe ile daha erken başlama.
Yükümlülükler:
- En az 8 hafta önceden işverene yazılı bildirim, tıbbi belge ile.
- UWV ödeneği başvurusu (doğum sonrası).
- Tarih değişikliklerinde işvereni bilgilendirin.
Amsterdam’dan uygulama örnekleri
Örnek 1: Jordaan’dan Marie, Amsterdamlı bir teknoloji şirketinde çalışıyor, doğumu 1 Temmuz’da bekliyor. 3 Mayıs’ta bildiriyor; izin 20 Mayıs’ta başlıyor. İşveren doğuma kadar ücret ödüyor.
Örnek 2: Lisa’nın bebeği erken, 25 Haziran’da geliyor. Kalan isteğe bağlı izin doğum iznini 11 haftaya uzatıyor.
Örnek 3: Amsterdam’daki serbest çalışanlar (ZZP’ler) yasal izne sahip değil, ancak 26 haftalık sigorta ile gönüllü UWV ödeneği talep edebilir.
Amsterdam’da doğum öncesi izinle ilgili sık sorulan sorular
Doğum öncesi izni erteleyebilir miyim?
Hayır, zorunlu olarak 6 hafta önce başlar. Erken doğumda kalan süre doğum iznine aktarılır. Daha erken başlangıç için tıbbi belge mümkündür.
İşveren ücreti ödemiyor mu?
Dolandırıcılık: UWV, sendika veya Amsterdam Hukuk Danışma Bürosu’na bildirin. Yaptırım için Amsterdam Mahkemesi.
Ebeveynlik için mi?
Hayır, sadece biyolojik anneler. Ebeveynlik izni geçerlidir (ebeveynlik iznine bakın).
Yarı zamanlı çalışanlar?
Evet, tüm çalışma saatleri için orantılı ücret.
Amsterdamlılara ipuçları
Sorun yaşamamak için:
- UWV örnek mektubuyla erken bildirim yapın.
- Ebe belgesini saklayın.
- İzin için İK ile görüşün, Amsterdam trafiği yoğunluğunu dikkate alarak.
- Şüpheniz varsa Amsterdam Hukuk Danışma Bürosu’nu arayın veya iş hukuku kontrol edin.
- Eşler için doğum iznine bağlayın.
Erken doğum gibi beklenmedik durumlar için işverenle acil plan yapın; Amsterdam Belediyesi hizmetleri destekler.