Amsterdam Mahkemesi'nde Şartlı Kasıt
Şartlı kasıt, Hollanda ceza hukukunda hayati bir unsurdur; özellikle Amsterdam Mahkemesi nezdinde büyük önem taşır. Sanık, belirli bir koşul gerçekleşirse ciddi bir sonucun muhtemelen ortaya çıkacağını öngörür ve buna rağmen eylemini sürdürür. Bu, Amsterdam'ın canlı sokaklarında ölümcül kazalar gibi ağır sonuçlu suçlarda belirleyicidir; sonucu açıkça hedefleyen doğrudan kasıttan farklıdır. Burada, riski bilerek üstlenme söz konusudur.
Yasal Dayanak ve Açıklama
Ceza hukukunda kasıt, sabit bir yasa hükmü değil, Yargıtay içtihatlarıyla şekillenmiştir. Ceza Kanunu (Sr) md. 47/1, asli ve yardımcı faillikte kasıt unsurunu merkeze alır. Şartlı kasıt (veya 'bağımlı biçim'), failin şu şekilde hareket etmesini içerir:
- Bir koşulun (durumun) muhtemelen gerçekleşeceğini öngörmesi.
- Bu koşul altında sonucun (ör. yaralanma veya ölüm) muhtemelen izleyeceğini öngörmesi.
- Yine de bilinçli davranarak riski göze alması.
Yargıtay, bunu Batman-arrest (HR 25 Kasım 1970, NJ 1971/10) kararında netleştirdi: Kasıt, korkulan durum gerçekleşirse sonucu kabullenme iradesine dayanır. Postma (HR 8 Şubat 1983, NJ 1983/500) gibi kararlar, Amsterdam bağlamını hassaslaştırdı.
Bu, doğrudan kasıttan (hedeflenen sonuç) ve olasılık kasıtından (koşulsuz öngörülebilir olasılık) ayrılır.
Diğer Kasıt Biçimleri ve Kusurla Karşılaştırma
Şartlı kasıtı anlamak için bir karşılaştırma tablosu faydalıdır. Amsterdam uygulamalarından örneklerle:
| Biçim | Açıklama | Amsterdam Örneği | Ceza Talebi |
|---|---|---|---|
| Doğrudan kasıt | Fail sonucu hedefler. | Jordaan'da kasıtlı ölümcül ateş açma. | Tam ceza (kasten öldürme). |
| Olasılık kasıt | Yüksek olasılığı bilip kabul eder. | Kalabalık pazarda patlayıcı yerleştirme, mağdurları bilerek. | Tam ceza. |
| Şartlı kasıt | Koşul altında olasılığı bilme. | A10'da aşırı hız, 'trafik sıkışmasında ölümcül kaza' düşüncesi. | Tam ceza (gerçekleşirse). | >
| Ağır kusur | Gross ihmal, kasıt yok. | Amsteldijk'te dikkat dağınıklığıyla hız aşımı. | Düşük ceza (taksirle ölüme neden olma). |
Şartlı kasıt, kasten öldürme (Sr md. 287) gibi suçlarda en üst sınır cezaları getirir; Amsterdam Mahkemesi'nce kanıtlanırsa.
Uygulama Örnekleri
Amsterdamlı bir sürücü A10 Halk Yolu'nda 160 km/s hızla gider ve "Kamyon katılırsa ölümcül olur" diye düşünür. Çarpışma olursa şartlı kasıt ölüm için geçerlidir (bkz. HR Van W. kararı, 2000). Tıpta: OLVG'de doktorun alerji bilerek aşırı ilaç vermesi, "alerjide ölümcül". Ölüm olursa şartlı kasıt (Putten-arrest).
Yerel trafikte: Şehir merkezinde tramvay kazalarında kondüktörlerin kötü görüşte riskleri göz ardı etmesi durumunda Amsterdam Mahkemesi şartlı kasıt kabul edebilir; Air France-zaferine benzer ama daha yerel.
Amsterdam Davalarında Haklar ve Yükümlülükler
Amsterdam Mahkemesinde sanık olarak geçerli olanlar:
- Ücretsiz avukat: Düşük gelirde Amsterdam Hukuk Loketinden ücretsiz (Sv md. 37).
- Susma hakkı (Sv md. 29): Susun.
- İddianame savcısının ispat yükü: Kasıt kanıtlanmalı (Sv md. 350).
Araştırmaya işbirliği yapın ama kendinizi suçlamayın. Mağdurlar Amsterdam Belediyesi veya Sv md. 51f yoluyla tazminat talep eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Şartlı kasıt öldürmeden nasıl ayrılır?
Öldürme (Sr md. 287) kasıt gerektirir, şartlı dahil. Kasıt yoksa taksirle ölüme neden olma (Sr md. 307), Amsterdam Mahkemesi'nde daha hafif cezalı.
Amsterdam'da ömür boyu hapis getirir mi?
Planlı cinayette (Sr md. 289) mümkün. Şartlı kasıt tek başına ömür boyu getirmez.
Amsterdam Mahkemesi nasıl kanıtlar?
Tanıklar, davranış ve bağlamla; öznel 'bilme ve isteme'ye odaklanır, salt risk değil.
Koşul gerçekleşmezse?
Sonuç suçu yok, ama teşebbüs veya trafik ihlali (Karayolları Trafik Kanunu md. 5 vb., Amsterdam Belediyesi aracılığıyla).
Amsterdamlılara İpuçları
- Amsterdam Hukuk Loketi veya yerel ceza avukatıyla iletişime geçin: Niyet kanıtı belirleyicidir.
- Düşüncelerinizi belgeleyin (tanık, A10 dashcam).
- Susma hakkınızı kullanın, basınla konuşmayın.
- Amsterdam Belediyesi aracılığıyla arabuluculuk düşünün.
İlgili: Kasıt ve kusur, Amsterdam'da taksirle ölüme neden olma. Şehirde güvenli sürün: Riskleri bilinçli kaçının!